آداب لباس پوشیدن

 

چکیده:

لباس و جامه، آدمی را از خطرهای طبیعی حفظ و حراست می‌کند. و از آنجا که به نوعی نشان دهنده‌ی  باورهای مذهبی و فرهنگی است. بر همی اساس از آداب لباس پوشیدن صحبت به میان می آید و در طول تاریخ به عنوان حق، هنجار و آداب زندگی بشمار رفته است.
در قرآن بهترین لباس، لباس تقوی است. (اعراف/۲۶)

 

1- اهمیت آداب لباس پوشیدن

اللهُ تَعالى:‏ يا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَيْكُمْ لِباساً يُوارِي سَوْآتِكُمْ وَ رِيشاً وَ لِباسُ التَّقْوی‏ ذلِكَ خَيْرٌ ذلِكَ مِنْ آياتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ. (اعراف/26)

ای فرزندان آدم! همانا بر شما لباسی فرو فرستاديم تا هم زشتی (برهنگی) شما را بپوشاند و هم زيوری باشد، و (البته) لباس تقوا همانا بهتر است. آن از نشانه‌‏های خداست، باشد كه آنان پند گيرند (و متذكّر شوند).

 

اللهُ تَعالى:‏ يا بَنِي آدَمَ لا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطانُ كَما أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِيُرِيَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ يَراكُمْ هُوَ وَ قَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ. (اعراف/27)

ای فرزندان آدم! مبادا شيطان فريبتان دهد، آن گونه كه پدر و مادرِ (نخستين) شما را از بهشت بيرون كرد، (با وسوسه‌‏ی خوردن از آن درخت) لباس را از تن آن دو بركند تا عورت‏‌هايشان را بر آنان آشكار سازد. همانا شيطان و گروهش شما را از آنجا كه شما آنها را نمی‏‌بينيد، می‏‌بينند. ما شياطين را دوستان و سرپرستان كسانی كه ايمان نمی‌‏آورند قرار داديم.

 

2- لباس به عنوان نعمت الهی

اللهُ تَعالى:‏ قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا خالِصَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ. (أعراف/ 32)

بگو: چه كسی زينت‏‌هايی را كه خداوند برای بندگانش پديد آورده و (همچنين) رزق‌های پاكيزه و دلپسند را بر خود حرام كرده است. بگو: اين (نعمت‏‌ها) در زندگی دنيا برای مؤمنان است، (اگر چه كافران هم بهره‌‏مندند،) در حالی كه روز قيامت مخصوص (مؤمنان) است.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: أَ تَرَی اللَّهَ أَعْطَی مَنْ أَعْطَی مِنْ كَرَامَتِهِ عَلَيْهِ وَ مَنَعَ مَنْ مَنَعَ مِنْ هَوَانٍ بِهِ عَلَيْهِ لَا وَ لَكِنَّ الْمَالَ مَالُ اللَّهِ يَضَعُهُ عِنْدَ الرَّجُلِ وَدَائِعَ وَ جَوَّزَ لَهُمْ أَنْ يَأْكُلُوا قَصْداً وَ يَلْبَسُوا قَصْداً وَ يَنْكِحُوا قَصْداً وَ يَرْكَبُوا قَصْداً وَ يَعُودُوا بِمَا سِوَی ذَلِكَ عَلَی فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِينَ وَ يَلُمُّوا بِهِ شَعَثَهُمْ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ كَانَ مَا يَأْكُلُ حَلَالًا وَ يَشْرَبُ حَلَالًا وَ يَرْكَبُ وَ يَنْكِحُ حَلَالًا وَ مَنْ عَدَا ذَلِكَ كَانَ عَلَيْهِ حَرَاماً ثُمَّ قَالَ‏: {لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ‏.} (أعراف/31 ). (بحار الأنوار ج ‏76 ص 304)

آیا فکر می‌کنی خداوند به کسی که عطا کرده، از گرامی داشتن او است؟ و به کسی که نداده، از خواری او نزد خدا است؟ نه! این گونه نیست. اما مال، مالِ خدا است. و آن را نزد انسان به صورت امانت می‌گذارد و به آنان اجازه داده است که در خوردن و نوشیدن و پوشیدن و ازدواج و سوار شدن میانه‌روی کنند. و بقیه را به فقرای مؤمنان ببخشند. تا به آنان سر و سامان دهند. پس هر که این کار را انجام دهد، هر چه می‌خورد و می‌نوشد و بر آن سوار می‌شود و با آن ازدواج کند، حلال است. و کسی که این کار را نکند، همه‌ی آنها بر او حرام است. سپس فرمودند: {… و[لی] زیاده‌روی مکنید که او اسراف کاران را دوست نمی‌دارد.}

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: أَدْنَی‏ الْإِسْرَافِ‏ …ابْتِذَالُ ثَوْبِ الصَّوْنِ. (كافی ج ‏6  ص460)

کمترین حدّ اسراف… استفاده‌ی بیجا (در حال عادی و کار) از لباسِ رسمی است که برای حفظ آبروست.

 

3- نهی از برهنگی

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ أَنْهَی أُمَّتِي عَنْ حَلِّ الْإِزَارِ وَ عَنِ الْأَقْبِيَةِ وَكَشْفِ الْأَفْخَاذِ. (مكارم الأخلاق ص 117)

امت من از بی‌شلواری و عريان بودن ران‌ها نهی شده است. (لباس‌هايی كه جلوی آنها شكافته است و موجب ديده شدن ران‌ها می‌شود. چون عرب‌ها با پيراهن بلند و بدون شلوار می‌گشتند، از اين كار نهی شده‌اند.)

 

النَّبِيِّ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) لِعَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) قَالَ: يَا عَلِيُّ مَنْ أَطَاعَ امْرَأَتَهُ أَكَبَّهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی وَجْهِهِ فِي النَّارِ قَالَ عَلِيٌّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) وَ مَا تِلْكَ الطَّاعَةُ قَالَ يَأْذَنُ لَهَا فِي …لُبْسِ‏ الثِّيَابِ‏ الرِّقَاقِ‏. (وسائل الشيعه ج ‏2 ص 50)

ای علی! هر مردی از همسرش اطاعت کند، خدای عزیز و بلندمرتبه او را به رو در جهنم افکند. علی (علیه السلام) پرسید: و این چه اطاعتی است؟ فرمود: در پوشیدن لباس نازک … به وی اجازه دهد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِذَا تَعَرَّی أَحَدُكُمْ‏ نَظَرَ إِلَيْهِ‏ الشَّيْطَانُ‏ فَطَمِعَ فِيهِ فَاسْتَتِرُوا. (وسائل الشيعه ج ‏5 ص 23)

هر گاه برهنه می‌شوید، شیطان با چشم طمع به شما می‌نگرد، پس خود را بپوشانید.

 

4- ویژگی‌های لباس پوشیدن

در امر پوشش، اصول پنج گانه‌ای جاری است: جنس، رنگ، شکل، پاکیزگی، نظافت و آداب آن، که دارای اهمیت به سزایی است. (از کتاب: آیین بهزیستی اسلام ج 1ص 89)

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنْ أَرَادَ الْبَقَاءَ وَ لَا بَقَاءَ… وَ لْيُجَوِّدِ الْحِذَاءَ وَ لْيُخَفِّفِ الرِّدَاءَ. (عيون أخبار ج ‏2 ص 38)

هر کس به دنبالِ زندگیِ جاودانه و باقی است، اگرچه بقایی وجود ندارد… کفش خوب و لباس راحت و سبک بپوشد.

 

4-1- جنس پوشاک

پوشاک به طور مستقیم و غیر مستقیم تماس مداومی در طول عمر انسان با پوست بدن دارد. از این رو اصطکاک و اتصال آن با بدن دارای اهمیت است و اگر جنس پوشاک با محیط زنده سلولی سنخیت و هماهنگی لازم را نداشته باشد، به طور قطع آثار بدی از لحاظ اعتدال جسمی و روحی بر جا خواهد گذاشت. اثرات بعدی جنس لباس به طور کلی در دو جنس مختلف زن و مرد با هم متفاوت است. زیرا آرامش و سکون فطری در زنان که اثرات سوء افزایش بار الکتریکی بدن در آنها دیرتر ظاهر می شود، و در مقابل به اقتضای وضع مزاجی خاص مردان که مقاومت کمتری در برابر عوامل محرک دارند. از این رو در اسلام پوشیدن لباس حریر و ابریشم برای مردان حرام و برای زنان را جایز شمرده شده است. جنس لباس در آیین بهزیستی اسلام کاملا مورد توجه قرار دارد و توصیه شده به جای استفاده از اجناس مضر، حتی الامکان از پوشاک سالم و طبیعی استفاده گردد. پوشیدن لباس پنبه ای و کتانی در درجه اول و لباس پشمی در درجه دوم اهمیت قرار دارد. (از کتاب: آیین بهزیستی اسلام ج 1ص  104و 100و 89)

 

4-1-1- لباس پنبه‌ای

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْبَسُوا مِنَ الْقُطْنِ فَإِنَّهُ لِبَاسُ رَسُولِ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) وَ لِبَاسُنَا. (مكارم الأخلاق  ص 103)

لباس پنبه‌ای بپوشید؛ زیرا که آن لباس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و لباس ما – اهل بیت علیهم السلام – است.

 

4-1-2- لباس کتان

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْكَتَّانُ مِنْ لِبَاسِ الْأَنْبِيَاءِ. (مكارم الأخلاق ص 104)

كتان، از لباس پيامبران است.

 

 4-1-3- لباس پشمین

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) عَلَیَّ فَاطِمَةَ (عَلَيْهَا السَّلَامُ) وَ عَلَيْهَا كِسَاءٌ مِنْ ثَلَّةِ الْإِبِلِ وَ هِيَ تَطْحَنُ بِيَدِهَا وَ تُرْضِعُ وَلَدَهَا فَدَمَعَتْ عَيْنَا رَسُولِ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) لَمَّا أَبْصَرَهَا فَقَالَ يَا بِنْتَاهْ تَعَجَّلِي مَرَارَةَ الدُّنْيَا بِحَلَاوَةِ الْآخِرَةِ فَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيَ‏:{وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضی.} (ضحی/ 5). (مكارم الأخلاق ص 117)

روزی رسول خدا (صلّی اللّه عليه و آله) وارد خانه فاطمه (عليها السّلام) شد در حالی كه فاطمه (عليها السّلام) جامه‌ای از پشم شتر بر تن داشت و با دست خود مشغول آسياب‌كردن بود و فرزندش را شير می‌داد. رسول خدا (صلّی اللّه عليه و آله) چون او را ديد، اشك از چشمانش سرازير شد و فرمود: با تحمّل تلخی و سختی دنيا به سوی شيرينی آخرت شتاب كن كه خداوند اين آيه را بر من نازل كرده است: {خداوندت چندان به تو ببخشايد كه خشنود شوی.}

 

 4-1-4- لباس حریر و دیباج

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: لَا يَصْلُحُ لُبْسُ الْحَرِيرِ وَ الدِّيبَاجِ لِلرِّجَالِ فَأَمَّا بَيْعُهُ فَلَا بَأْسَ بِهِ. (مكارم الأخلاق ص 108)

برای مرد شايسته نيست جامه‌ی حرير و ديباج بپوشد، ولی خريدش مانعی ندارد.

 

 4-1-5- لباس خز

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِنَّ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) كَانَ رَجُلًا صَرِداً وَ كَانَ يَشْتَرِي الثَّوْبَ الْخَزَّ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ أَوْ خَمْسِمِائَةِ دِرْهَمٍ فَإِذَا خَرَجَ الشِّتَاءُ بَاعَهُ وَ تَصَدَّقَ بِثَمَنِهِ وَ لَمْ يَكُنْ يَصْنَعُ ذَلِكَ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ ثِيَابِهِ غَيْرِ الْخَز. (مكارم الأخلاق ص 106)

علی بن حسين (عليه السّلام) مردی سرمايی بود. يك جامه خز به پانصد دِرهم می‌خريد و هنگامی كه زمستان تمام می‌شد، آن را می‌فروخت و قيمت آن را صدقه می‌داد و اين كار را جز در مورد لباس خز انجام نمی‌داد.

 

 4-2- پوشش

مطالعه آثار و خواص امواج و تشعشعات مختلفی که در صنعت یا در طبیعت دائما تولید می شود به سهم خود موضوعی مهم و از لحاظ تامین اعتدال و سلامتی جسمی و روحی انسان است.

در میان امواج و تشعشعات آنچه آثار و خواص آنها بیش از همه شناخته شده و در زندگی روزانه انسان دخالت مستقیم و موثری دارد عباتند از: نور، الکتریسیته، مغناطیس، حرارت، صوت، تشعشعات اتمی، رادیو اکتیو، ماوراء بنفش، ایکس و ماوراء صوت.

در مورد آثار و خواص جسمی و روحی نور و بازتاب آن از پوشاک با کمترین توجه می‌توان با انتخاب مناسب جنس و رنگ لباس، از آثار سوء برخی تشعشعات نور و بازتاب آن مصون ماند و متقابلا از آثار مفید آن برخوردار شد.

با این مقدمه لازم است گفته شود؛ که از لحاظ روحی و روانی هر چه از رنگ‌های روشن در پوشاک استفاده شود، بهتر است. مگر بنا به اقتضای فصل و سن و وضع مزاجی که رنگ‌های سیر و تیره مناسب تشخیص داده شود. در نتیجه هر چه رنگ لباس به طرف سفیدی و روشنایی متمایل باشد، بهتر و مفیدتر است. (آیین بهزیستی اسلام ج 2 ص  87 و 26 و 13)

 

 4-2-1- لباس سفید

به طور کلی از نظر اسلام بین تمام رنگ ها، بهترین رنگ برای لباس در درجه اوّل، رنگ سفید و سپس رنگ‌های مُفرّحِ روشن می‌باشد. (آیین بهزیستی اسلام ج 2 ص 95)

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ لَيْسَ مِنْ ثِيَابِكُمْ شَيْ‏ءٌ أَحْسَنَ مِنَ الْبَيَاضِ فَالْبَسُوهُ وَ كَفِّنُوا فِيهِ مَوْتَاكُمْ. (مكارم الأخلاق ص 104)

برای لباس، رنگی بهتر از سفيد نيست. لباس سفيد بپوشيد و مردگان خود را با آن كفن كنيد.

 

 4-2-2- لباس سیاه

كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) يَكْرَهُ‏ السَّوَادَ إِلَّا فِي‏ ثَلَاثٍ‏ الْخُفِّ وَ الْعِمَامَةِ وَ الْكِسَاءِ. (كافی ج‏6  ص 449)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پوشیدن لباس مشكی را مكروه می‌داشتند، ولی در عین حال سه مورد را استثناء كرده بودند: كفش، عمامه و عبا (پوشش بلندی است که مردان از دوش و همان چادر است که زنان از سر می‌اندازند.).

 

رُوِی: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (عَلَيْهِمَا السَّلَام)  لَبِسَ‏ نِسَاءُ بَنِي‏ هَاشِمٍ‏ السَّوَادَ وَ الْمُسُوحَ وَ كُنَّ لَا يَشْتَكِينَ مِنْ حَرٍّ وَ لَا بَرْدٍ وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ (عَلَيْهِمَا السَّلَام)  يَعْمَلُ لَهُنَّ الطَّعَامَ لِلْمَأْتَمِ. (وسائل الشيعه ج ‏3 ص 238)

روایت شده است: هنگامی كه امام حسين بن علی (عليه‌السلام) به شهادت رسيد، زنان بنی‌هاشم لباس سياه و خشن پوشيدند، در حالی كه از گرما و سرما شكايت نمی‌كردند و امام علی بن حسين (علیه السلام) برای مراسم ماتم ايشان غذا فراهم می‌کرد.

 

وَ رُوِيَ: لاَ تُصَلِّ فِي ثَوْبٍ أَسْوَدَ… (وسائل الشيعه  ج ‏4  ص387)

و روایت شده است: با لباس سیاه نماز نخوانید.

 

الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) يُحْرِمُ الرَّجُلُ فِي الثَّوْبِ الْأَسْوَدِ فَقَالَ لَا يَجُوزُ فِي الثَّوْبِ الْأَسْوَدِ وَ لَا يُكَفَّنُ بِهِ الْمَيِّتُ. (مكارم الأخلاق ص 104)

حسین بن مختار: به حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم: آيا جايز است مَرد با لباس سياه مُحْرِمْ (برای حج) شود؟ فرمود: اِحْرام با لباس سياه بسته نمی‌شود و مرده در آن كفن نمی‌گردد.

 

4-2-3- لباس زرد و زعفرانی

رنگ زرد در نور خورشید بین نارنجی و سبز قرار دارد. زرد از رنگ‌های روشن به حساب می‌آید. رنگ زرد زنده و فعال و محرک و مفرّح می‌باشد. (آیین بهزیستی اسلام ج 2 ص 47)

 

اللَّهُ تَعالی: …. قالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرِينَ‏. (بقره/69)

… (موسی) گفت: همانا خداوند می‌‏گويد: آن ماده گاوی تمام زرد است كه رنگ آن بينندگان را شاد و مسرور سازد.

 

زُرَارَةَ : خَرَجَ أَبُو جَعْفَرٍ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ) يُصَلِّي عَلَی بَعْضِ أَطْفَالِهِمْ وَ عَلَيْهِ جُبَّةُ خَزٍّ صَفْرَاءُ وَ مِطْرَفُ خَزٍّ أَصْفَرُ. (کافی ج 6 ص 450)

زراره: روزی امام باقر (عليه السّلام) از منزل خارج شد تا به يكی از كودكان خود نماز ميّت بخواند. آن حضرت ردای خزِ زرد  و عبايی از خزِ زرد بر تن داشت.

 

الْحَكَمِ بْنِ عُيَيْنَةَ: رَأَيْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) وَ عَلَيْهِ إِزَارٌ أَحْمَرُ قَالَ: فَأَحْدَدْتُ النَّظَرَ إِلَيْهِ فَقَالَ: يَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ هَذَا لَيْسَ بِهِ بَأْسٌ ثُمَّ تَلَا:{ قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ.} ‏(أعراف/32 )  (مكارم الأخلاق ص 105)

حكم بن عيينه: حضرت باقر (علیه السلام ) را ديدم كه جامه‌‏ای سرخ به تن داشت. من نگاه تندی به آن كردم. فرمود: ای ابا محمد! پوشيدن اين لباس اشكالی ندارد! سپس ایشان اين آيه را تلاوت كرد: {بگو چه كسی زينت‏‌هايی را كه خداوند برای بندگانش خلق كرده و روزی‌های حلال را حرام می‌‏كند؟}

 

الْحَسَنِ الزَّيَّاتِ: رَأَيْتُ عَلَی أَبِي جَعْفَرٍ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) مِلْحَفَةً وَرْدِيَّةً. (مكارم الأخلاق ص 105)

حسن بن زيات: بر تن حضرت باقر (علیه السلام) روپوشی به رنگ گُلیِ کم رنگ (صورتی- گُل‌بهی) ديدم.

 

 4-2-4- لباس عدسی و کبود و سبز

عدسی به رنگ طبیعی به دست آمده از عدس – نوعی حبوبات – اشاره دارد. این رنگ بسته به نوع عدس، در طیف‌های مختلف قرار دارد. رنگ‌های حاصل می‌تواند از زرد روشن، سبز تا قهوه ای متغیر باشد. کبود رنگی است معروف که آسمان بدان رنگ است. نیلگون. نیلی. لاجوردی. که بر خلاف قرمز رنگی غیر فعال بوده و خاصیت آرام بخشی دارد. و انظار را به خود جلب نمی‌کند. رنگ سبز در بین هفت رنگ موجود در طیف نور سفید خورشید، رنگ وسط و متعادل است. اثر مفرّح و آرام بخش ملایم دارد. (از کتاب: آیین بهزیستی اسلام ج 2 ص 47 و 44)

 

اللهُ تَعالى:‏ عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ … (انسان/21)

بر تنشان جامه‌‏هايی است از سُندس (پارچه‌ی ابریشمی نازک ) سبز و استبرق (پارچه‌ی ابریشمی ضخیم) و….

 

اَلهادِی عَلَيْهِ السَّلَامُ: رَأَيْتُ عَلَی أَبِي الْحَسَنِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) ثَوْباً عَدَسِيّاً. (كافی ج ‏13 ص 33)

بر تن حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) لباسی به رنگ عدسی ديدم.

سُلَيْمَانَ بْنِ رُشَيْدٍ عَنْ أَبِيهِ: رَأَيْتُ عَلَی أَبِي الْحَسَنِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) طَيْلَسَاناً أَزْرَقَ. (مكارم الأخلاق ص 106)

سليمان بن رشيد از پدرش: بر تن حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام ) عبايی كبود (آبی) ديدم.

 

5- لباس پاکیزه و نظیف

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ مَنِ اتَّخَذَ ثَوْباً فَلْيُنَظِّفْهُ. (مكارم الأخلاق ص 103)

هر کس جامه‌ای می‌پوشد یا تهیه می‌کند، بايد آن را پاكيزه نگهدارد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: النَّظِيفُ‏ مِنَ‏ الثِّيَابِ‏ يُذْهِبُ‏ الْهَمَ‏ وَ الْحَزَنَ‏ وَ هُوَ طَهُورٌ لِلصَّلَاةِ. (كافی ج ‏6 ص 444)

لباس پاكيزه، اندوه و حزن  را می‌زدايد و موجب پاکیزگی برای نماز است.

 

اَلْبَاقِرُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الثَّوْبُ النَّقِيُّ يَكْبِتُ الْعَدُوَّ. (مكارم الأخلاق ص 103)

جامه‌ی پاكيزه دشمن را خوار می‌كند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: لِيَتَزَيَّنْ أَحَدُكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ … وَ يَلْبَسُ‏ أَنْظَفَ‏ ثِيَابِهِ‏. (كافی ج‏3   ص417)

روز جمعه خود را بیارایید … و پاکیزه‌‌ترین لباستان را بپوشید.

 

6- آداب لباس پوشیدن

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: إِذَا لَبِسْتُمْ وَ تَوَضَّأْتُمْ فَابْدَءُوا بِمَيَامِنِكُمْ. (مكارم الأخلاق ص 102)

وضو و لباس پوشيدن را از طرف راست شروع كنيد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: لَا تَلْبَسْهُ مِنْ قِيَامٍ وَ لَا مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ وَ لَا الْإِنْسَانِ. (مكارم الأخلاق ص 101)

شلوار را ايستاده و رو به قبله و رو به انسان ديگر مپوش.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ أَوْ شَرِبَ أَوْ أَكَلَ أَوْ لَبِسَ أَوْ فَعَلَ غَيْرَ ذَلِكَ مِمَّا يَصْنَعُهُ يَنْبَغِي لَهُ أَنْ يُسَمِّيَ فَإِنْ لَمْ يَفْعَلْ كَانَ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ شِرْكٌ. (مكارم الأخلاق ص 102)

شايسته است كه هر يك از شما به هنگام وضوء ساختن، خوردن و نوشيدن و لباس پوشيدن يا ديگر كارها كه می‌‏كند، بسم اللَّه گويد، كه اگر نگويد، شيطان در كارهای او شريك شود.

 

7- لباس داخل و بیرون منزل

إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) يَكُونُ لِلْمُؤْمِنِ عَشَرَةُ أَقْمِصَةٍ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ وَ عشرين [عِشْرُونَ‏] قَالَ نَعَمْ وَ لَيْسَ ذَلِكَ مِنَ السَّرَفِ إِنَّمَا السَّرَفُ أَنْ تَجْعَلَ ثَوْبَ صَوْنِكَ ثَوْبَ بِذْلَتِكَ‏. (بحار الأنوار ج ‏76 ص 317)

اسحاق بن عمار: به امام صادق (عليه السلام) عرض كردم: آيا مؤمن می‌تواند ده پيراهن داشته باشد؟ حضرت فرمود: آری. عرض كردم: بيست پيراهن چه؟ فرمود: آری. اينها اسراف نيست؛ اسراف آن است كه لباس بيرونت (مهمانی‌ات) را لباس كار و دم دستی قرار دهی.

 

8- آداب استفاده از کفش

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ مَنْ‏ أَرَادَ الْبَقَاءَ وَ لَا بَقَاءَ فَلْيُبَاكِرِ الْغَدَاءَ وَ لْيُجَوِّدِ الْحِذَاءَ وَ لْيُخَفِّفِ الرِّدَاء… (من لا يحضره الفقيه ج ‏3  ص 555)

 کسی که می‌خواهد زندگی کند؛ حتماً، غذا (صبحانه) را صبح زود بخورد. و کفش خوب بپوشد. و پوشش سبک بپوشد.

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ إِذَا أَكَلْتُمْ فَاخْلَعُوا نِعَالَكُمْ فَإِنَّهُ أَرْوَحُ لِأَقْدَامِكُمْ وَ إِنَّهَا سُنَّةٌ جَمِيلَةٌ. (وسایل الشیعه ج 5 ص 66)

وقت غذا خوردن كفش‌های‌تان را در آوريد كه برای پاها بهتر و راحت‌‏تر است و سنتی نيكو بشمار آيد.

 

8-1- نو و پاکیزه نگهداشتن کفش

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ مَنِ اتَّخَذَ شَعْراً فَلْيُحْسِنْ‏ وِلَايَتَهُ أَوْ ليحزه- [لِيَجُزَّهُ‏] وَ مَنِ‏ اتَّخَذَ نَعْلًا فَلْيَسْتَجِدْهَا وَ مَنِ اتَّخَذَ دَابَّةً فَلْيَسْتَفْرِهْهَا- وَ مَنِ اتَّخَذَ ثَوْباً فَلْيَسْتَنْظِفْهُ أَوْ لِيَسْتَجِدَّ أَيْ فَلْيَأْخُذْ جَدِيداً. (مشکاة الانوار ج 2 ص 263)

هر كس مويش را بلند گذاشت بايد آن را تميز نگهدارد يا كوتاهش كند، و هر كس كفشى خريد بايد آن را تميز نگهدارد، يا كفش نو بخرد، و هر كس حيوانى نگهدارى مى‏‌كند بايد نيكو مواظبتش كند تا فربه شود، و هر كس جامه‏‌اى تهيه کرد، بايد آن را پاكيزه نگهدارد، يا جامه‏‌اى نو بخرد.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنْ‏ لَبِسَ‏ نَعْلًا صَفْرَاءَ كَانَ فِي سُرُورٍ حَتَّی يُبْلِيَهَا. (مكارم الأخلاق  ص124)

هر کس کفش زرد بپوشد، پیوسته در شادمانی است تا مُندرس شود.

 

9- لباس وسیله زینت و آراستگی

در دین اسلام به آداب لباس پوشیدن بسیار توجه شده است. به طوری که در آداب لباس پوشیدن در قرآن و احادیث داریم:

تجلی زیبایی در دامن طبیعت به خوبی دیده می شود، همچنین است زینت دادن آسمان به وسیله ستارگان، خود آرایی و زینت از امور فطری و از سنت‌های ثابت و دایمی که هیچ اجتماعی از آن جدا نمی‌گردد. کسانی که دوری از دنیا را سرلوحه کار خود دارند، به این نکته توجه دارند که پرهیز از خود آرایی نه دلیل وارستگی از قید نفس و نه علامت بی اعتنایی به دنیاست. مؤمنان حقیقی می‌دانند؛ وضع ژولیده و آشفته و عدم مراعات تمیزی و نظافت ظاهری، خود به خود نفس هر مومن را در انظار خوار و حقیر کرده و زبان لعن و توهین دشمن را دراز می کند. (از کتاب: آیین بهزیستی اسلام ج 1 ص 58 و 57 و 49)

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: لِيَتَزَيَّنْ أَحَدُكُمْ لِأَخِيهِ الْمُسْلِمِ إِذَا أَتَاهُ كَمَا يَتَزَيَّنُ لِلْغَرِيبِ الَّذِي يُحِبُّ أَنْ يَرَاهُ فِي أَحْسَنِ الْهَيْئَةِ. (خصال ج 2 ص 156)

همچنان كه دوست داريد افراد غريبه شما را در بهترين شکل ببينند و خود را برای آنها می‌آراييد؛ وقتی نزد برادر مسلمان خود می‌رويد نيز خويشتن را بياراييد.

 

خَيْثَمَةَ بْنِ أَبِي خَيْثَمَةَ: كَانَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ (عَلَيْهِمَا السَّلَامُ) إِذَا قَامَ‏ إِلَی‏ الصَّلَاةِ لَبِسَ‏ أَجْوَدَ ثِيَابِهِ‏ فَقِيلَ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَ تَلْبَسُ أَجْوَدَ ثِيَابِكَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ فَأَتَجَمَّلُ لِرَبِّي وَ هُوَ يَقُولُ‏{خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ.} (أعراف /31) فَأُحِبُّ أَنْ أَلْبَسَ أَجْوَدَ ثِيَابِي. (بحار الأنوار ج ‏80 ص 175)

ابوخیثمه: امام حسن بن علی (علیه السلام) هرگاه به نماز برمی‌خاست، بهترین لباس­‌هایش را می‌پوشید. به او در این مورد گفتند: ای فرزند رسول خدا! چرا بهترین لباس­‌هایت را می‌پوشی؟ فرمود: خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. خودم را برای پروردگارم زیبا می‌سازم؛ چون خداوند می‌فرماید: { در هر مسجدی، آرایش و زینتِ [مادی و معنوی خود را متناسب با آن عمل و مکان] همراه خود برگیرید. } به این جهت دوست دارم که بهترین لباس‌­هایم را بپوشم.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ يَكْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً أَحَبَّ أَنْ يَرَى عَلَيْهِ أَثَرَهَا قِيلَ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) يُنَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ يُطَيِّبُ‏ رِيحَهُ‏ وَ يُحْسِنُ‏ دَارَهُ‏ وَ يَكْنُسُ أَفْنِيَتَه‏ حَتَّى إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِيبِ الشَّمْسِ يَنْفِي الْفَقْرَ وَ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ‏. (بحار الأنوار ج ‏76 ص 300‌)

خداوند زیبایی و آراستگی را دوست دارد، و نکبت و بد حالی را مکروه دارد . وقتی خداوند نعمتی را به بنده‌ای می‌دهد دوست دارد اثر آن را ببیند. عرض شد: چگونه؟ فرمود: لباسش را پاکیزه کند، بویش را خوش کند، خانه‌اش را نیکو کند، حیاط خانه‌اش را جارو کند، حتی روشن کردن چراغ قبل از غروب خورشید، فقر را از بین می‌برد و روزی را زیاد می‌کند.

 

اَلْكَاظِمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: تَهْيِئَةُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ مِمَّا يَزِيدُ فِي عِفَّتِهَا. (مكارم الأخلاق ص 111)

 آراستگی مرد برای زن، از آن چیزهایی است که عفت و پاکدامنی زن را زیاد می‌کند.

 

10- تهیه لباس در حال توانایی

إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ الْمُوسِرِ الْمُتَجَمِّلِ يَتَّخِذُ الثِّيَابَ الْكَثِيرَةَ الْجِبَابَ‏ وَ الطَّيَالِسَةَ وَ لَهَا عُدَّةٌ وَ الْقُمُصَ يَصُونُ بَعْضَهَا بِبَعْضٍ وَ يَتَجَمَّلُ بِهَا أَ يَكُونُ مُسْرِفاً قَالَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ:‏ لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ…‏ (طلاق/7). (مكارم الأخلاق ص 96)

اسحاق پسر عمار: از (امام صادق علیه السلام) در باره‌ی مردی كه مالدار است، و تجمّل دارد، و لباس‎های بسيار، جُبّه‌‏ها (جامه‌ی گشاد و بلند که روی جامه‌های دیگر بر تن کنند) و طيلسان‏‌ها (جامه‌های بلند و کلاهدار مانند: شنل) و قميص‌ها (پیراهن) می‏‌پوشد و به آنها خود را می‌‏آرايد، پرسیدم آيا اين مرد مُسرف است؟ فرمود: همانا خداوند می‌فرماید : {بر توانگر است كه از دارايی خود هزينه كند، و هر كه روزی او تنگ باشد، بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند…}

 

11- لباس‌های زیاد

إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ: قُلْتُ لِأَبِي إِبْرَاهِيمَ الْكَاظِمِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) الرَّجُلُ‏ يَكُونُ‏ لَهُ‏ عَشَرَةُ أَقْمِصَةٍ أَ يَكُونُ ذَلِكَ مِنَ السَّرَفِ فَقَالَ لَا وَ لَكِنَّ ذَلِكَ أَبْقَی لِثِيَابِهِ وَ لَكِنَّ السَّرَفَ أَنْ تَلْبَسَ ثَوْبَ صَوْنِكَ فِي الْمَكَانِ الْقَذِرِ. (مكارم الأخلاق ص 98)

اسحق بن عمار: به امام كاظم (علیه السلام) عرضه داشتم كه اگر انسان دَه دست جامه داشته باشد، اسراف است؟ فرمود: نه، بلكه برای حفظ جامه‌‏ها بهتر است. اسراف آن است كه لباس بيرون را در جای کثیف بپوشی.

 

12- میانه‌روی در تهیه لباس

مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) : الرَّجُلُ يَكُونُ قَدْ غَنِيَ دَهْرَهُ وَ لَهُ مَالٌ وَ هَيْئَةٌ فِي لِبَاسِهِ وَ نَخْوَةٌ ثُمَّ يَذْهَبُ مَالُهُ وَ يَتَغَيَّرُ حَالُهُ فَيَكْرَهُ أَنْ يَشْمَتَ بِهِ عَدُوُّهُ فَيَتَكَلَّفُ مَا يَتَهَيَّأُ. بِهِ قَالَ‏: { لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّهُ‏.} (طلاق/ 7 ) عَلَی قَدْرِ حَالِهِ‏. (بحار الأنوار ج ‏76 ص 313)

معاویه پسر وهب: به امام صادق (علیه السلام)عرض کردم: گاهی انسان در قسمتی از عمرش ثروتمند است و لباس و سر و وضع او اعیانی است؛ ولی بعد ثروتش از دست می‌رود و وضعش عوض می‌گردد و کراهت دارد که دشمن شماتتش کند، از این رو برای تهیه لباس و مانند آن، خویشتن را به مشقت می‌افکند. امام فرمود: { بر توانگر است كه از دارايی خود هزينه كند، و هر كه روزی او تنگ باشد، بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند.} به اندازه‌ی وضعیت خود.

 

13- وصله زدن به لباس

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: خَطَبَ عَلِيٌّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) النَّاسَ وَ عَلَيْهِ إِزَارُ كَرْبَاسٍ غَلِيظٌ مَرْقُوعٌ بِصُوفٍ فَقِيلَ لَهُ فِي ذَلِكَ فَقَالَ: يَخْشَعُ لَهُ الْقَلْبُ وَ يَقْتَدِي بِهِ الْمُؤْمِنُ. (مكارم الأخلاق ص 113)

علی (علیه السلام) برای مردم خطبه می‌‏خواند و جامه كرباس و خشن به تن داشت که وصله شده بود. در اين باره از حضرتش سوال شد (كه چرا جامه‏ وصله‌‏دار پوشيده‏‌ايد؟). فرمود: دل از آن خاشع می‏‌شود، و مؤمنان از آن پيروی می‌كنند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنْ رَقَعَ جَيْبَهُ وَ خَصَفَ نَعْلَهُ وَ حَمَلَ سِلْعَتَهُ فَقَدْ أَمِنَ مِنَ الْكِبْرِ. (خصال ج 1 ص 54)

کسی که جامه‌اش را وصله زند و کفشش را پینه کند و بار خود (وسایل خانه) را  خود حمل کند، او از تکبّر در امان است.

 

14- صدقه لباس

اَلْكَاظِمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ (عَلَيْهِمَا السَّلَامُ) يَلْبَسُ الثَّوْبَ بِخَمْسِمِائَةِ دِينَارٍ وَ الْمِطْرَفَ بِخَمْسِينَ دِينَاراً يَشْتُو فِيهِ فَإِذَا ذَهَبَ الشِّتَاءُ بَاعَهُ وَ تَصَدَّقَ بِثَمَنِهِ. (بحار الأنوار ج ‏76 ص 305)

علی بن الحسین (علیه السلام) گاهی لباسی با قیمت پانصد دینار و جامه‌ای با قیمت پنجاه دینار را می‌پوشید و زمستان خود را با آن سپری می‌کرد و هر گاه زمستان به سر می‌رسید، آن را می‌فروخت و بهای آن را صدقه می‌داد.

 

15- دعای لباس

اَلْحُسَيْنُ عَلَيْهِ السَّلَامُ : أَتَی أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) أَصْحَابَ الْقَمِيصِ … فَقَالَ: يَا شَيْخُ بِعْنِي قَمِيصاً بِثَلَاثَةِ دَرَاهِمَ. فَقَالَ: الشَّيْخُ حُبّاً وَ كَرَامَةً فَاشْتَرَی مِنْهُ قَمِيصاً بِثَلَاثَةِ دَرَاهِمَ. فَلَبِسَهُ … وَ أَتَی الْمَسْجِدَ فَصَلَّی فِيهِ رَكْعَتَيْنِ. ثُمَّ قَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي رَزَقَنِي مِنَ الرِّيَاشِ مَا أَتَجَمَّلُ بِهِ فِي النَّاسِ وَ أُؤَدِّي فِيهِ فَرِيضَتِي وَ أَسْتُرُ بِهِ.  (أمالی صدوق ج 1 ص 375)

روزی امیرالمؤمنین (علیه السلام) نزد لباس‌فروش‌ها رفت… فرمود: ای شیخ! پیراهنی را به سه دِرهم به من بفروش. پیرمرد گفت: از سر محبت و اکرام  پیراهن را به سه درهم فروختم. حضرت آن را پوشید… و به مسجد رفت و دو رکعت نماز خواند. سپس فرمود: خدا را شکر! که به من لباس دادی تا به آن خودم را میان مردم بیارایم، و در آن نمازم را بجا آورم و عورتم را بپوشانم.

 

16- تواضع در لباس

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِذَا هَبَطْتُمْ وَادِيَ مَكَّةَ فَالْبَسُوا خُلْقَانَ ثِيَابِكُمْ أَوْ سَمَلَ ثِيَابِكُمْ أَوْ خَشِنَ ثِيَابِكُمْ فَإِنَّهُ لَنْ يَهْبِطَ وَادِيَ مَكَّةَ أَحَدٌ لَيْسَ فِي قَلْبِهِ شَيْ‏ءٌ مِنَ الْكِبْرِ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ قَالَ: فَقَالَ: عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِي يَعْفُورٍ مَا حَدُّ الْكِبْرِ؟ قَالَ: الرَّجُلُ يَنْظُرُ إِلَی نَفْسِهِ إِذَا لَبِسَ الثَّوْبَ الْحَسَنَ يَشْتَهِي أَنْ يُرَی عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ:‏ { بَلِ الْإِنْسانُ عَلی‏ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ.} (قيامت/14) (مكارم الأخلاق ص 113)

هنگامی که به وادی مكه رسيديد، جامه‏‌های كهنه بپوشيد يا جامه‏‌های خشن به تن كنيد كه هيچ كس به وادی مكه نرسد كه دلش خالی از تكبّر باشد، جز اين كه خدا او را بيامرزد. عبد اللَّه پسر يعفور پرسيد: حد تكّبر چيست؟ امام فرمود: انسان چون جامه‌ی خوبی بپوشد، خود را ورانداز كند و دوست بدارد كه همه او را نگاه كنند. و بعد فرمود: { بلکه آدمی نسبت به حال درونی خود بينا است.}

 

17- پوشش سر

سُئِلَ الرِّضَا (عَلَيْهِ السَّلَامُ) عَنِ الرَّجُلِ يَلْبَسُ الْبُرْطُلَةَ قَالَ قَدْ كَانَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) مِظَلَّةٌ يَسْتَظِلُّ بِهَا مِنَ الشَّمْسِ. (مكارم الأخلاق ص 119)

از امام رضا (علیه السلام) در مردی که بُرطله (كلاه لبه‌‏دار كه روی صورت سايه می‌‏افكند.) می‌پوشید، سؤال شد. فرمود: حضرت صادق (علیه السلام) چنين كلاهی داشت كه برای محافظت از نور خورشيد به سر می‏‌نهاد.

 

18- پوشش‌های ناپسند

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ هَلَاكُ‏ نِسَاءِ أُمَّتِي فِي الْأَحْمَرَيْنِ الذَّهَبِ وَ الثِّيَابِ الرِّقَاقِ‏ وَ هَلَاكُ رِجَالِ أُمَّتِي  فِي تَرْكِ الْعِلْمِ. (مجموعه ورام ج ‏1 ص 3)

نابود شدن زنان امّت من در دو چيز است: يكی طلا و ديگری لباس‌های نازك و بدن‌نما. و نابود شدن مردان امّت در ترك دانش.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) يَقُولُ‏ لَا تَزَالُ‏ هَذِهِ‏ الْأُمَّةُ بِخَيْرٍ مَا لَمْ يَلْبَسُوا لِبَاسَ الْعَجَمِ وَ يَطْعَمُوا أَطْعِمَةَ الْعَجَمِ فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ ضَرَبَهُمُ اللَّهُ بِالذُّل‏. (محاسن  ج ‏2  ص 410)

امیر مومنان (علیه السلام) پیوسته می‌فرمود: امور این امّت همواره به خیر و صلاح خواهد بود، مادامی که بِسان بیگانگان غذا نخورند و لباس آنان را نپوشند. پس هر گاه چنین کردند، خداوند خوارشان می‌کند!

 

 18-1- لباس خود نمایی

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ وَ قَالَ مَنْ جَرَّ ثَوْبَهُ خُيَلَاءَ لَمْ يَنْظُرِ اللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. (مكارم الأخلاق ص 109)

هر كس لباسش برای بزرگ‌مَنِشی و خودنمايی به زمين كشيده شود، خداوند در قيامت به وی نظر نمی‌کند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِنَّ اللَّهَ يُبْغِضُ شُهْرَةَ اللِّبَاسِ. (مكارم الأخلاق ص 116)

به‌ راستی كه خداوند لباس شهرت را دشمن می‌دارد.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: اِلْبَسْ‏ مَا لَا تَشْتَهِرُ بِهِ‏ وَ لَا يُزْرِي بِكَ. (عيون الحكم ص 75)

لباسی بپوش كه نه به آن شهرت پيدا كنی و نه باعث خفّت تو شود.

 

 18-2- لباس تکبر

بَشِيرٍ النَّبَّالِ: إِنَّا لَفِي الْمَسْجِدِ مَعَ أَبِي جَعْفَرٍ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) إِذْ مَرَّ عَلَيْنَا أَسْوَدُ عَلَيْهِ حُلَّتَانِ مُتَّزِرٌ بِوَاحِدَةٍ مُتَرَدٍّ بِالْأُخْرَی وَ هُوَ يَتَبَخْتَرُ فِي مِشْيَتِهِ فَقَالَ لِي أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) إِنَّهُ جَبَّارٌ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّهُ سَائِلٌ قَالَ إِنَّهُ جَبَّارٌ.  (مكارم الأخلاق ص 110)

بشير نبال: ما با حضرت باقر (علیه السلام) در مسجد بوديم كه مردی سياه با دو جامه، يكی شلوار و ديگری عبا از ما گذشت، در حالت فخر‌فروشی راه می‏‌رفت! حضرت فرمود: اين جبّار است! گفتم جانم فدايت! اين سائل (و گدا) است. فرمود: اين جبّار است!

 

  18-3- لباس ریا

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: بَيْنَا أَنَا فِي الطَّوَافِ إِذَا رَجُلٌ يَجْذِبُ ثَوْبِي فَالْتَفَتُّ فَإِذَا عَبَّادٌ الْبَصْرِيُّ فَقَالَ: يَا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (عَلَيْهِمَا السَّلَامُ) تَلْبَسُ مِثْلَ هَذَا الثَّوْبِ وَ أَنْتَ فِي الْمَوْضِعِ الَّذِي أَنْتَ فِيهِ مِنْ عَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) قَالَ فَقُلْتُ لَهُ وَيْلَكَ هَذَا الثَّوْبُ قُوهِيٌ‏ اشْتَرَيْتُهُ بِدِينَارٍ وَ كَسْرٍ وَ كَانَ عَلِيٌّ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) فِي زَمَانٍ يَسْتَقِيمُ لَهُ مَا لَبِسَ فِيهِ وَ لَوْ لَبِسْتُ مِثْلَ ذَلِكَ اللِّبَاسِ فِي زَمَانِنَا هَذَا لَقَالَ النَّاسُ هَذَا مُرَاءٍ مِثْلُ عَبَّادٍ. (مكارم الأخلاق ص111)

در حال طواف مردی جامه‌ام را کشید. برگشتم دیدم عباد بصری است. گفت: ای جعفر بن محمد (علیهما السلام)، این چنین لباس (قیمتی) می‌پوشی، با آن که نسبتی که با علی (علیه السلام) داری؟! گفتم: وای بر تو! این جامه قوهستانی است که به یک دینار و خرده‌ای خریده‌ام، و علی (علیه السلام) در زمانی بود که مناسب آن زمان همان گونه جامه بود که می‌پوشید؛ و اگر من در این زمان چنان لباسی بپوشم، مردم خواهند گفت: این آدم ریاکاری است. مثل عباد!

 

18-4- شبیه شدن مرد به زن و زن به مرد

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) يَزْجُرُ الرَّجُلَ ان يَتَشَبَّهُ بِالنِّسَاءِ وَ يَنْهَی الْمَرْأَةَ أَنْ تَتَشَبَّهَ بِالرِّجَالِ فِي لِبَاسِهَا. (مكارم الأخلاق ص 118)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مردان را از پوشیدن لباس زنان، و زنان را از پوشیدن لباس مردان نهی می‌فرمود.