عناوین موضوعات
آداب خوردن و آشامیدن
۱- نکات مهم در خوردن و آشامیدن
۱-۱- حلال خوری
قالَ اَللهُ تَعَالی: یَا أَحْمَدُ… فَإِنْ أُطِیبَ مَطْعَمُکَ وَ مَشْرَبُکَ فَأَنْتَ فِی حِفْظِی وَ کَنَفِی… (إرشاد القلوب ج۱ ص۲۰۳ )
ای احمد! اگر خوردن و آشامیدن تو پاک باشد در تحت حفاظت و حمایت من هستی.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ قَامَ عَلَى رَأْسِهِ مَلَکٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ حَتَّى یَفْرُغَ مِنْ أَکْلِهِ. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۰)
هر که حلال بخورد، فرشته‌اى بر بالاى سرش بایستد و برایش آمرزش بخواهد تا از غذا دست بکشد.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَکَلَ لُقْمَهَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاهٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَهٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً وَکُلُّ لَحْمٍ یُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ وَإِنَّ اللُّقْمَهَ الْوَاحِدَهَ تُنْبِتُ اللَّحْمَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۱۴)
هر که یک لقمه حرام بخورد، چهل روز نمازش قبول نیست و چهل صباح دعایش اجابت نشود. هر گوشتی از حرام روید دوزخ را سزد، و یک لقمه هم، گوشت را می‌رویاند.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: کُلُوا مِنْ کَدِّ أَیْدِیکُمْ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۱۴ )
از دسترنج خود بخورید.
۱-۲- جُنُبْ نبودن
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) عَنِ الْأَکْلِ عَلَى الْجَنَابَهِ وَ قَالَ إِنَّهُ یُورِثُ الْفَقْرَ . (بحار الأنوار ج۷۳ ص ۳۲۸)
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) از خوردن به هنگام جنب بودن نهى کرد و فرمود: آن فقر مى‌آورد…
۱-۳- شستشوی دست‌ها
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ غَسَلَ یَدَهُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ بَعْدَهُ بُورِکَ لَهُ فِی أَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ وَ عَاشَ مَا عَاشَ فِی سَعَهٍ وَ عُوفِیَ مِنْ بَلْوَى فِی جَسَدِهِ. (مکارم الأخلاق ص۱۳۹)
هر که پیش و بعد از غذا دست را بشوید، غذا از اول تا آخر بر او با برکت و گوارا گردد و مادام که زنده است در وسعت رزق باشد، و بدنش از بیمارى در امان بماند.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ بَعْدَهُ یَنْفِی الْفَقْرَ وَ یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۶۳)
شستن دست قبل و بعد از غذا، فقر را از بین می‌برد و روزی را زیاد می‌کند.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: صَاحِبُ الرَّحْلِ یَتَوَضَّأُ أَوَّلَ الْقَوْمِ قَبْلَ الطَّعَامِ، وَ آخِرَ الْقَوْمِ بَعْدَ الطَّعَامِ. (وسایل الشیعه ج ۲۴ ص ۳۴۱)
صاحب خانه پیش از غذا، قبل از همه، و پس از غذا و بعد از همه، دستان خود را می‌شوید.
۱-۴- نخوابیدن بر روی شکم
أَنَّهُ (رَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) نَهَى أَنْ یَأْکُلَ الرَّجُلُ وَ هُوَ مُنْبَطِحٌ عَلَى بَطْنِهِ. (مستدرک الوسائل ج۱۶ ص۲۲۵)
آن حضرت از خوردن در حال خوابیده بر روی شکم نهی فرموده است.
۱-۵- گفتن “بسم الله” در آغاز و “الحمدلله” در پایان غذا خوردن
قَالَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) لِعَلِیٍّ (عَلَیْهِ السَّلَامُ): یَا عَلِیُّ إِذَا أَکَلْتَ فَقُلْ: بِسْمِ الله وَ إِذَا فَرَغْتَ فَقُلِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ فَإِنَّ حَافِظَیْکَ لَا یَسْتَرِیحَانِ مِنْ أَنْ یَکْتُبَا لَکَ الْحَسَنَاتِ حَتَّى تَنْبِذَهُ عَنْکَ. (مکارم الأخلاق ص ۱۴۲)
یا على! به هنگام غذا خوردن بگو: بِسمِ اللَّه و بعد از غذا هم بگو: اَلحَمدُ لِلَّه. در این صورت فرشتگان موکّل بر تو تا پایان غذا از نوشتن ثواب برایت بیکار نمانند.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: … فَقَالَ إِذَا وَضَعْتَهُ فَسَمِ اللَّهَ … (من لا یحضره الفقیه ج۳ ص۳۵۶)
…هر گاه سفره غذا را گستردید؛ بسم الله الرحمن الرحیم بگویید…
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَا اتَّخَمْتُ قَطُّ وَ ذَلِکَ لِأَنِّی لَمْ أَبْدَأْ بِطَعَامٍ إِلَّا قُلْتُ: بِسمِ الله وَ لَمْ أَفْرُغْ مِنْهُ إِلَّا قُلْتُ: اَلْحَمْدُ لِلَّهِ.(مکارم الأخلاق ص۱۴۳ )
تاکنون به ناراحتى معده مبتلى نشدهام؛ زیرا به هیچ غذایى شروع نکردم مگر آن که بسم الله گفتم و از خوردن غذا فارغ نشدم، مگر آن که الحمد للَّه گفتم.
۱-۶- نمک خوردن در آغاز و در پایان غذا
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنِ ابْتَدَأَ طَعَامَهُ بِالْمِلْحِ ذَهَبَ عَنْهُ سَبْعُونَ دَاءً لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۹۷)
هر که خوردنش را با نمک آغاز کند و بدان پایان دهد، هفتاد درد که جز خدا نداند از او دفع شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَمْ یَخْصِبْ خِوَانٌ لَا مِلْحَ عَلَیْهِ وَ أَصَحُّ لِلْبَدَنِ أَنْ یُبْدَأَ بِهِ فِی الطَّعَامِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۹۶)
سفره‌ای که نمک ندارد، وفور و فراوانی در آن نیست. و آغاز کردن خوراک با نمک برای بدن بهتر است.
۱-۷- پرهیز از غذای داغ
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَقِرُّوا الْحَارَّ حَتَّى یَبْرُدَ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) قُرِّبَ إِلَیْهِ طَعَامٌ فَقَالَ أَقِرُّوهُ حَتَّى یَبْرُدَ وَ یُمْکِنَ أَکْلُهُ مَا کَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِیُطْعِمَنَا النَّارَ وَ الْبَرَکَهُ فِی الْبَارِدِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۶۱۳)
غذای داغ را بگذارید تا خنک شود؛ زیرا خوراکی را نزد رسول خدا (صلی اللَّه علیه و آله) آوردند و فرمود: بگذارید سرد شود تا بشود آن را خورد خداوند عزیز و بلندمرتبه آتش به ما نمی خوراند، برکت در سرد است.
سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ : حَضَرْتُ عَشَاءَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فِی الصَّیْفِ فَأُتِیَ بِخِوَانٍ عَلَیْهِ خُبْزٌ وَ أُتِیَ بِجَفْنَهِ ثَرِیدٍ وَ لَحْمٍ فَقَالَ: هَلُمَّ إِلَى هَذَا الطَّعَامِ فَدَنَوْتُ فَوَضَعَ یَدَهُ فِیهَا فَرَفَعَهَا وَ هُوَ یَقُولُ: أَسْتَجِیرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ هَذَا لَا نَقْوَى عَلَیْهِ فَکَیْفَ النَّارُ قَالَ: فَکَانَ یُکَرِّرُ ذَلِکَ حَتَّى أَمْکَنَ الطَّعَامُ فَأَکَلَ وَ أَکَلْنَا. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۰۳)
در تابستان نزد امام جعفر صادق (علیه السّلام) بودیم و سفره‌ای آوردند که نان داشت و قدحی آبگوشت. حضرت فرمود: سر سفره آیید. من نزدیک رفتم و آن حضرت دست به آن قدح نهاد و دست برداشت و می‌فرمود: پناه بر خدا از آتش! پناه برخدا از آتش! بر این تاب نداریم و چگونه باشد خود آتش! بر این شکیبا نباشیم و چگونه است خود آتش! گوید: این را هر باره می‌فرمود، تا خوراک خوردنی شد و خورد و ما هم خوردیم.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الطَّعَامُ الْحَارُّ غَیْرُ ذِی بَرَکَهٍ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۰۲)
هر غذای داغی بی‌برکت است.
۱-۸- دعای پس از غذا
از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت آورده‌اند که وقتی آن حضرت از غذا خوردن فارغ شد، فرمود: اَلْحَمْدُ لِلَّهِ، هذَا مِنْکَ وَ مِنْ مُحَمَّدٍ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ). (کافی ج۶ ص ۲۹۵)
سپاس برای خداوند است؛ این از جانب تو و از جانب (محمد صلی الله علیه و آله) است.
از حضرت سجاد (علیه السلام) روایت آورده اند که آن حضرت چون غذا میل می‌کرد، می‌فرمود:
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَطْعَمَنَا وَ سَقَانَا وَ کَفَانَا وَ أَیَّدَنَا وَ آوَانَا وَ أَنْعَمَ عَلَیْنَا وَ أَفْضَلُ اَلْحَمْدِ لِلَّهِ الَّذِی یُطْعِمُ وَ لا یُطْعَم. (محاسن ص۴۳۵)
سپاس برای خداوند است؛ که ما را طعام داد و آب داد و ما را کفایت کرد و ما را تایید کرد و بر ما نعمت و فزونی داد و سپاس برای خداوند است، که طعام می‌دهد و طعام نمی‌خورد.
۱-۹- خلال کردن بعد از غذا
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: تَخَلَّلُوا عَلَى أَثْرِ الطَّعَامِ فَإِنَّهُ مَصَحَّهٌ لِلْفَمِ وَ النَّوَاجِذِ وَ یَجْلِبُ الرِّزْقَ عَلَى الْعَبْدِ. (مکارم الأخلاق ص۱۵۳)
پس از غذا خوردن خلال کنید که دهان و دندان را سالم نگه می‌دارد و روزى را جلب می‌کند.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: تَخَلَّلُوا فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ أَبْغَضَ إِلَى الْمَلَائِکَهِ مِنْ أَنْ یَرَوْا فِی أَسْنَانِ الْعَبْدِ طَعَاماً. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۳)
خلال کنید که بدترین چیزها براى ملائکه اینست که در لاى دندان‌ها غذا ببینند!
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: حَبَّذَا الْمُتَخَلِّلُ مِنْ أُمَّتِی. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۳)
آفرین بر خلالکنندگان از اُمت من!
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ مِنْ حَقِّ الضَّیْفِ أَنْ یُعَدَّ لَهُ الْخِلَالُ. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۲)
یکى از حقوق مهمان این است که برایش خلال آورند.
۲- اهمیت غذا
۲-۱- نیاز انسان به غذا
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى حِکَایَهً عَنْ مُوسَى (عَلَیْهِ السَّلَامُ): { رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ.} (قصص/ ۲۴) قَالَ: سَأَلَ الطَّعَامَ وَ قَدِ احْتَاجَ إِلَیْهِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۱۳)
امام صادق (علیه السلام) در تفسیر سخن خداوند در حکایت از موسی (علیه السلام) : {پروردگارا! من به هر خیری که به سویم بفرستی سخت نیازمندم.} فرمود: از خداوند خواهان خوراک شد و البته بدان نیاز داشت .
۲-۲- جایگاه نان
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْزَلَهُ مِنْ بَرَکَاتِ السَّمَاءِ وَ أَخْرَجَهُ مِنْ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ قِیلَ: وَ مَا إِکْرَامُهُ؟ قَالَ: لَا یُقْطَعُ وَ لَا یُوطَأُ. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۴)
نان را گرامى شمارید، که خدای عزیز و بلندمرتبه آن را از برکات آسمان فرستاده و از برکات زمین بیرون آورده است. پرسیدند: اکرام آن چیست؟ فرمود: گرامى داشتن نان، آن است که دور و زیر پا نریزید.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَإِنَّهُ عَمِلَ فِیهِ مَا بَیْنَ الْعَرْشِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَیْنَهُمَا. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۴)
نان را گرامى بدارید که براى ایجاد آن، همه موجودات بین عرش و زمین به کار افتادهاند.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: بُنِیَ الْجَسَدُ عَلَى الْخُبْزِ. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۴)
بدن آدمى بر نان پایهگذارى شده است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: خَیْرُ طَعَامِکُمُ الْخُبْزُ وَ خَیْرُ فَاکِهَتِکُمُ الْعِنَبُ. (بحار الأنوار ج ۵۹ ص ۲۹۲)
بهترین خوراک نان و بهترین میوه انگور است.
۲-۳- جایگاه آب
اَللهُ تَعالی: وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَ فَلا یُؤْمِنُونَ. (انبیاء / ۳)
و هر چیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم؟ آیا [باز هم] ایمان نمی‌آورند؟
اَللهُ تَعالی: { وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً طَهُورًا لِنُحْیِیَ بِهِ بَلْدَهً مَیْتاً وَ نُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنا أَنْعاماً وَ أَناسِیَّ کَثِیراً. (فرقان/ ۴۸)
و اوست آن کس که بادها را نویدی پیشاپیش رحمت خویش [باران] فرستاد و از آسمان، آبی پاک فرود آوردیم تا به وسیله‌ی آن سرزمینی پژمرده را زنده گردانیم و آن را به آنچه خلق کرده‌ایم- از دام‌ها و انسان‌های بسیار- بنوشانیم.
اَللهُ تَعالی: أَ فَرَأَیْتُمُ الْماءَ الَّذِی تَشْرَبُونَ أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً فَلَوْ لا تَشْکُرُونَ. (واقعه/ ۶۸)
آیا آبی را که می‌نوشید، دیده‌اید؟ آیا شما آن را از [دلِ] ابرِ سپید فرود آورده‌اید، یا ما فرودآورنده‌ایم؟ اگر بخواهیم آن را تلخ می‌گردانیم، پس چرا سپاس نمی‌دارید؟
اَللهُ تَعالی: وَ أَسْقَیْناکُمْ ماءً فُراتاً. (مرسلات/ ۲۷)
و به شما آبی گوارا نوشانیدیم.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: سَیِّدُ الْأَشْرِبَهِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ الْمَاءُ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۳)
سَروَر نوشیدنی‌های دنیا و آخرت، آب است.
۳- فضیلت اطعام دادن
اَللهُ تَعالی: وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ. (سبا/ ۳۹ )
هر چه انفاق کنید، خداوند عوض آن را عنایت خواهد کرد، که خداوند بزرگ‌ترین روزى دهندگان است.
اَللهُ تَعالی: وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَهٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. (حشر/۹ )
دیگران را در طعام اختصاصى خود بر خویشتن بر مىگزینند، و آنها که از بخل مصون بمانند، رستگار خواهند بود.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُحِبُّ الْإِطْعَامَ فِی اللَّهِ وَ یُحِبُّ الَّذِی یُطْعِمُ الطَّعَامَ فِی اللَّهِ وَ الْبَرَکَهُ فِی بَیْتِهِ أَسْرَعُ مِنَ الشَّفْرَهِ فِی سَنَامِ الْبَعِیرِ. (مکارم الأخلاق ص ۱۳۵)
خدای عزیز و بلندمرتبه، اطعام در راه خدا را دوست دارد و آن کس را که در راه خدا اطعام مىکند، دوست می‌دارد، و برکت در خانه او از اثر تیغه کارد در کوهان شتر سریع‌تر خواهد بود.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: فَطَّرَ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُؤْمِناً صَائِماً کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَهٍ وَ مَغْفِرَهٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ فَقِیلَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ لَیْسَ کُلُّنَا نَقْدِرُ عَلَى أَنْ نُفَطِّرَ صَائِماً فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى کَرِیمٌ یُعْطِی هَذَا الثَّوَابَ مِنْکُمْ مَنْ لَمْ یَقْدِرْ إِلَّا عَلَى مَذْقَهٍ مِنْ لَبَنٍ یُفَطِّرُ بِهَا صَائِماً أَوْ شَرْبَهٍ مِن مَاءٍ عَذْبٍ أَوْ تُمَیْرَاتٍ لَا یَقْدِرُ عَلَى أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ. (مکارم الأخلاق ص ۱۳۷)
هر کس روزهدارى را افطار دهد (در ماه رمضان) نزد خدای عزیز و بلندمرتبه ثواب آزاد کردن بنده برایش خواهد بود، و گناهانش آمرزیده گردد. گفتند ای رسول خدا، همگى توانایى افطار دادن نداریم. فرمود: خدای متعال و برتر، کریم است و به آن کس که حتى یک جرعه شیر و یا شربتى آب و یا دانهاى خرما افطار دهد و بیش از این نتواند، همین ثواب را خواهد داد.
4- آداب آشامیدن
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِذَا شَرِبْتُمُ الْمَاءَ فَاشْرَبُوهُ مَصّاً وَ لَا تَشْرَبُوهُ عَبّاً فَإِنَّ الْعَبَّ یُورِثُ الْکُبَادَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۷۵)
هنگامی که آب می‌نوشید، با مکیدن بنوشید، آن را یک‌باره فرو ندهید که یک‌باره فرو دادن، مایه درد کبد است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لِیَشْرَبْ سَاقِی الْقَوْمِ آخِرَهُمْ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۶۶)
باید تقسیم کننده‌ی آب، خودش بعد از همه بنوشد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِیَّاکَ وَ الْإِکْثَارَ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ فَإِنَّهُ مَادَّهُ کُلِّ دَاءٍ. (مکارم الأخلاق ص ۱۵۷)
از نوشیدن آب بسیار بر حذر باش. که پایه‌ی همه‌ی دردها و رنج‌ها است.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَتَى أَبِی (عَلَیْهِ السَّلَامُ) جَمَاعَهٌ فَقَالُوا: لَهُ؛ زَعَمْتَ أَنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ حَدّاً یَنْتَهِی إِلَیْهِ فَقَالَ: لَهُمْ أَبِی نَعَمْ قَالَ: فَدَعَا بِمَاءٍ لِیَشْرَبُوا فَقَالُوا: یَا أَبَا جَعْفَرٍ؛ هَذَا الْکُوزُ مِنَ الشَّیْءِ. قَالَ: نَعَمْ. قَالُوا: فَمَا حَدُّهُ؟ قَالَ: … وَ تَذْکُرَ اللَّهَ عَلَیْهِ وَ تَتَنَفَّسَ ثَلَاثاً کُلَّمَا تَنَفَّسْتَ حَمِدْتَ اللَّهَ وَ … (مکارم الأخلاق ص ۱۵۱ )
جمعى نزد پدرم آمدند و از او سؤال کردند که شما نظرتان این است که هر چیزى دستورى دارد؟ پدرم فرمود: آرى، و براى آنها آب خواست. آنان گفتند: اى ابا جعفر (لقب امام پنجم علیه السلام) این کوزه نیز مشمول همین قائده است؟ فرمود: آرى. گفتند: دستور و قاعده آن چیست؟ فرمود: دستور و قاعده آن این است که … وقت آشامیدن خدا را یاد کنید، و با سه نفس بیاشامید و با هر نفس خدا را حمد کنید و …
دَاوُدَ الرَّقِّیِّ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) إِذَا اسْتَسْقَى الْمَاءَ فَلَمَّا شَرِبَهُ. رَأَیْتُهُ قَدِ اسْتَعْبَرَ وَ اغْرَوْرَقَتْ عَیْنَاهُ بِدُمُوعِهِ ثُمَّ قَالَ لِی : یَا دَاوُدُ، لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَ الْحُسَیْنِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فَمَا مِنْ عَبْدٍ شَرِبَ الْمَاءَ فَذَکَرَ الْحُسَیْنَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) وَ لَعَنَ قَاتِلَهُ إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِائَهَ أَلْفِ حَسَنَهٍ وَ حَطَّ عَنْهُ مِائَهَ أَلْفِ سَیِّئَهٍ وَ رَفَعَ لَهُ مِائَهَ أَلْفِ دَرَجَهٍ وَ کَأَنَّمَا أَعْتَقَ مِائَهَ أَلْفِ نَسَمَهٍ وَ حَشَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ ثَلِجَ الْفُؤَادِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۶۴)
داود رقّی: من نزد امام جعفر صادق (علیه السّلام) بودم که آب خواست و چون آن را نوشید، دیدم گریه کرد و اشک چشمانش را گرفت و آنگاه فرمود: ای داود! خدا قاتل حسین (علیه السّلام) را لعنت کند. در این صورت بنده‌ی خدایی نباشد، که آب بنوشد، پس یاد حسین (علیه السّلام) کند و قاتل او را لعنت کند؛ مگر آنکه خدا برایش صد هزار حسنه نویسد و از او صد هزار گناه فرو ریزد و صد هزار درجه او را بالا برد و گویا صد هزار بنده آزاد کرده و خداوند روز رستاخیز او را با دلی خنک محشور سازد!
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ یَقُولُ عِنْدَ شُرْبِهِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ مُنْزِلِ الْمَاءِ مِنَ السَّمَاءِ وَ مُصَرِّفِ الْأَمْرِ کَیْفَ یَشَاءُ خَیْرِ الْأَسْمَاءِ. وَ یَقُولُ بَعْدَ شُرْبِهِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَقَانِی مَاءً عَذْباً وَ لَمْ یَجْعَلْهُ مِلْحاً أُجَاجاً بِذُنُوبِی الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی سَقَانِی فَأَرْوَانِی وَ أَعْطَانِی فَأَرْضَانِی وَ کَافَانِی وَ عَافَانِی وَ کَفَانِی اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ تَسْقِیهِ فِی الْمَعَادِ مِنْ حَوْضِ مُحَمَّدٍ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) وَ تُسْعِدُهُ بِمُرَافَقَتِهِ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. (مفتاح الفلاح (طبع قدیم) ص۱۷۵)
سپاس خدایى را که فرو آورنده آب است از آسمان، و گرداننده کارهاست به هر طور که خواهد، به نام اللَّه که بهترین نام‌ها است. و بعد از نوشیدن، این دعا را بخوانید: سپاس خدایى را که آب شیرین به من نوشاند، و آن را به سبب گناهانم شور و تلخ نکرد. سپاس خدایى را که به من آب نوشاند و سیرابم کرد، و به من بخشش کرد و خشنودم ساخت، و مرا عافیت داد و کفایتم کرد. خداوندا، مرا از جمله کسانى قرار ده که در قیامت از حوض محمد (صلی الله علیه و آله) سیرابشان سازى، و او را با دوستى و همنشینى با آن حضرت سعادت بخشى، به رحمت خودت اى مهربان‌ترین مهربانان!
۵- وعده‌های غذا
۵-۱- اهمیت صبحانه و شام
اَللهُ تَعالی: وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَهً وَ عَشِیًّا. (مریم/ ۶۲)
و صبح و شام روزی‌شان در آنجا برای ایشان [آماده] است.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ لَا یَخْرُجَ مِنْ بَیْتِهِ حَتَّى یَطْعَمَ فَإِنَّهُ أَعَزُّلَهُ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۱)
شایسته است که مؤمن تا چیزی ( چاشت یا همان صبحانه) نخورد از خانه‌اش به درنیاید، زیرا آن برایش آبرومندانه‌تر است.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا صَلَّیْتَ الْفَجْرَ فَکُلْ کِسْرَهً تُطَیِّبْ بِهَا نَکْهَتَکَ وَ تُطْفِئْ بِهَا حَرَارَتَکَ وَ تُقَوِّمْ بِهَا أَضْرَاسَکَ وَ تَشُدَّ بِهَا لِثَتَکَ وَ تَجْلِبْ بِهَا رِزْقَکَ وَ تُحَسِّنْ بِهَا خُلُقَکَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۵)
چون نماز فجر را بجا آوردی، تکه نانی بخور تا بوی دهانت خوش شود و گرمی تو بدان فرو نشیند و دندان‌هایت بر جا شوند و لثه‌ات محکم گردد و روزی خود را با آن به دست آری و اخلاقت خوش گردد.
اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا اکْتَهَلَ الرَّجُلُ فَلَا یَدَعْ أَنْ یَأْکُلَ بِاللَّیْلِ شَیْئاً لِأَنَّهُ أَهْدَأُ لِنَوْمِهِ وَ أَطْیَبُ لِنَکْهَتِهِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۴)
خوب نیست سالمند شکم خالی بخوابد، شام خورده باشد برایش بهتر است. زیرا شکمِ شام خورده خواب آرام‌تری آورد و دهان را خوش‌بو کند.
۵-۲- وقت شام و اهمیت آن
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَشَاءُ الْأَنْبِیَاءِ بَعْدَ الْعَتَمَهِ فَلَا تَدَعُوا الْعَشَاءَ فَإِنَّ تَرْکَ الْعَشَاءِ خَرَابُ الْبَدَنِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۲)
شام خوردن پیغمبران پس از نماز عشاء بوده است. شام خوردن را رها نکنید، که مایه‌ی ویرانی تن است.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْعَشَاءُ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَهِ عَشَاءُ النَّبِیِّینَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۲ )
خوردن (به وقت) عشاء (یا همان شام) پس از نماز عشاء سنت انبیاء است.
۵-۳- حذف ناهار برای سلامتی
ابْنِ أَخِی شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) مَا أَلْقَى مِنَ الْأَوْجَاعِ وَ التُّخَمِ. فَقَالَ: تَغَدَّ وَ تَعَشَّ وَ لَا تَأْکُلْ بَیْنَهُمَا شَیْئاً، فَإِنَّ فِیهِ فَسَادَ الْبَدَنِ، أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: { لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَهً وَ عَشِیًّا.} (مریم/ ۶۲). (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۲)
شخصی به امام جعفر صادق (علیه السّلام) از دردها و ناگواری خوراک شِکوه کرد. ایشان فرمود: چاشت و شام بخور و میان آنها چیزی مخور که تباهی تن آورد آیا نشنیدی که خدای عزیز و بلندمرتبه فرماید: { در آنجا {بهشت} هر بامداد و عصرگاه رزق خود را خواهند داشت.}
۵-۴- قصد روزه گرفتن داشتید
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: تَسَحَّرُوا فَإِنَّ السَّحُورَ بَرَکَهٌ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۲)
سحری بخورید که سحری برکت دارد
۶- گروهی غذا بخورید
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: کُلُوا جَمِیعاً وَ لَا تَفَرَّقُوا فَإِنَّ البَرَکَهَ فِی الْجَمَاعَهِ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۱)
با هم غذا بخورید نه تنها. همانا که برکت در جماعت است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: الْأَکْلُ مَعَ الخُدَّامِ مِنَ التَّوَاضُعِ فَمَنْ أَکَلَ مَعَهُمْ اشْتَاقَتْ إِلَیْهِ الجَنّهُ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۱)
غذا خوردن با خدمتکاران از تواضع است. هر که با آنها هم‌خوراک باشد، بهشت به او مشتاق است.
۷- خوردن از نزد خود در سفره
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِذَا وُضِعَتِ الْمَائِدَهُ بَیْنَ یَدَیِ الرَّجُلِ فَلْیَأْکُلْ مِمَّا یَلِیهِ وَ لَا یَتَنَاوَلْ مِمَّا بَیْنَ یَدَیْ جَلِیسِهِ وَ لَا یَأْکُلْ مِنْ ذِروَهِ القَصعَهِ فَإِنَّ مِنْ أَعْلَاهَا تَأْتِی البَرَکَهِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص۴۲۴)
هرگاه سفره گسترده شد، از نزد خود بخور، و از مقابل همنشین خود، غذا بِرنَدار و از بلندی (نقطه مرتفع غذا) غذا نَخُور، زیرا برکت از بالای آن می‌آید.
۸- نشستن بر روی زمین مانند بندگان
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا جَلَسَ أَحَدُکُمْ عَلَى الطَّعَامِ فَلْیَجْلِسْ جِلْسَهَ الْعَبْدِ وَ لَا یَضَعَنَّ أَحَدُکُمْ إِحْدَى رِجْلَیْهِ عَلَى الْأُخْرَى وَ لَا یَتَرَبَّعْ فَإِنَّهَا جِلسَهٌ یُبْغِضُهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَمْقُتُ صَاحِبَهَا. (کافی ج۶ ص۲۷۲)
هر گاه یکی از شمابر سر سفره نشست، همچون غلام و بنده بنشیند و یک پا را بر روی پای دیگر نگذارد و چهار زانو ننشیند، چرا که خدای عزیز و بلندمرتبه این گونه نشستن و صاحب آن را دشمن می‌دارد.
۹- غذا را به آرامی بخورید
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَطِیلُوا الْجُلُوسَ عَلَى الْمَائِدَهِ فَإِنَّهَا سَاعَهٌ لَا تُحْسَبُ مِنْ أَعْمِارِکُمْ. (مستدرک الوسائل ج۱۶ ص ۲۳۳)
نشستن بر سر سفره را طولانی کنید، چرا که از عمرتان به شمار نمی‌آید.
۱۰- پذیرفتن دعوت برای خوردن
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: ثَلاثَهٌ مِنَ الْجَفَاءِ … أَنْ یُدْعَى الرَّجُلُ إِلَى طَعَامٍ فَلَا یُجِیبَ أَوْ یُجِیبَ فَلَا یَأْکُلَ … (وسائل الشیعه ج۱۲ ص۱۴۵)
سه چیز ناروا است… اینکه کسی به غذایی فراخوانده شود، ولی نپذیرد، یا بپذیرد ولی نخورد،…
۱۱- حاضر نشدن بر سر سفره بدون دعوت
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: ِیَا عَلِیُّ ثَمَانِیَهٌ إِنْ أُهِینُوا فَلَا یَلُومُوا إِلَّا أَنْفُسَهُمْ الذَّاهِبُ إِلَى مَائِدَهٍ لَمْ یُدْعَ إِلَیْهَا… بحار الأنوار ج۷۲ ص۴۶۴)
ای علی! هشت گروه اگر مورد اهانت قرار گیرند جز خود را سر زنش نکنند! یکی از آنها کسی است که بر سر سفره‌ایی حاضر شود که به آن دعوت نشده است…
۱۲- از سبزی‌ها بهره گیرید
اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: … یَا غُلَامُ؛ أَ مَا عَلِمْتَ أَنِّی لَا آکُلُ عَلَى مَائِدَهٍ لَیْسَ عَلَیْهَا خَضْرَاءُ … (مکارم الأخلاق ص۱۷۶)
… ای غلام! آیا نمی دانی من از سفره‌ایی که در آن سبزی نباشد غذا نمی‌خورم…
۱۳- توجه به مُصلِح غذایی
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْجُبُنُ وَ الْجَوْزُ إِذَا اجْتَمَعَا فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا شِفَاءٌ وَ إِنِ افْتَرَقَا کَانَ فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا دَاءٌ . (کافی ج۶ ص۳۴۰)
هر گاه پنیر و گردو با هم خورده شوند در هر یک شفایی است، ولی اگر جداگانه خورده شوند در هر یک دردی است.
اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: کُلِ الْبَارِدَ فِی الصَّیْفِ وَ الْحَارَّ فِی الشِّتَاءِ وَ الْمُعْتَدِلَ فِی الْفَصْلَیْنِ عَلَى قَدْرِ قُوَّتِکَ وَ شَهْوَتِکَ و… (بحار الأنوار ج۵۹ ص۳۱۱)
به اندازه‌ی توان و میل خود در تابستان غذا با طبع سرد و در زمستان غذا با طبع گرم و در دو فصل دیگر غذای معتدل بخور.
۱۴- دوری از پُرخوری
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَبْعَدُ الْخَلْقِ مِنَ اللَّهِ إِذَا مَا امْتَلَأَ بَطْنُهُ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص۳۳۱ )
دورترین حالت خلق به خدا، هنگامی است که شکمش را پر کند.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَیْسَ شَیْءٌ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ مِنْ بَطْنٍ مَلْآنَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۳۳)
چیزی نزد خدا منفور‌تر از شکمِ پُر نیست.
اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَوْ أَنَّ النَّاسَ قَصَدُوا فِی المَطْعَمِ لَاسْتَقَامَتْ أَبْدَانُهُمْ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۳۴)
اگر مردم در خوراک میانه‌رو بودند (پُرخوری نمی‌کردند) بدنشان سلامت و استوار بود.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِیَّاکُمْ وَ الْبِطْنَهَ فَإِنَّهَا مَفْسَدَهٌ لِلْبَدَنِ وَ مَوْرَثَهٌ لِلسَّقَمِ وَ مَکْسَلَهٌ عَنِ الْعِبَادَهِ وَ رُوِیَ مَنْ قَلَّ طَعَامُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ صَفَا قَلْبُهُ وَ مَنْ کَثُرَ طَعْمُهُ سَقِمَ بَدَنُهُ وَ قَسَا قَلْبُهُ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۳۸)
از شکمْ پُری دوری کنید که تن را تباه کند و بیماری آورد و از عبادت باز دارد. در روایت است که هر کس خوراکش کم باشد، تنش سالم و دلش روشن است و پرخور، تنش بیمار و دلش به قساوت گرفتار است .
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: کَثْرَهُ الْأَکْلِ شُؤْمٌ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۱)
پُرخوری شوم است.
۱۵- کم‌خوری
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: طَعَامُ الْوَاحِدِ یَکْفِی الِاثْنَیْنِ وَ طَعَامُ الِاثْنَیْنِ یَکْفِی الثَّلَاثَهَ وَ طَعَامُ الثَّلَاثَهِ یَکْفِی الْأَرْبَعَهَ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۸)
خوراک یک نفر برای دو نفر کافی است و خوراک دو نفر برای سه نفر کافی است و خوراک سه نفر برای چهار نفر کافی است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ قَلَ أَکْلُهُ قَلَ حِسَابُهُ. (بحار الأنوار ج۵۹ ص ۲۹۲)
کسی که کم می‌خورد، حسابش سبک است.
۱۶- توجه به گرسنگان
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَا آمَنَ بِاللَّهِ مَنْ شَبِعَ وَ أَخُوهُ جَائِعٌ وَ لَا آمَنَ بِاللَّهِ مَنِ اکْتَسَى وَ أَخُوهُ عُرْیَانٌ ثُمَّ قَرَأَ : { وَ یُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَهٌ.} (حشر/۹ ) وَ قَالَ رَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : مَنْ أَیْقَنَ بِالْخَلَفِ سَخَتْ نَفْسُهُ بِالنَّفَقَهِ. (مکارم الأخلاق ص ۱۳۴)
آنکه سیر باشد و برادر مؤمن او گرسنه بماند ایمان ندارد. و هم آن کس که پوشیده باشد و برادر مؤمن او برهنه بماند، ایمان ندارد. و حضرت فرمود: هر کس که یقین داشته باشد که خداوند احسانش را عوض می‌دهد، سخاوتمند مىگردد.
۱۷- رد نکردن سائل هنگام غذا خوردن
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا وُضِعَ الطَّعَامُ وَ جَاءَ السَّائِلُ فَلَا تَرُدُّوهُ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۳۴۹)
هنگامی که خوراک را قرار دادند و مستمند آید، او را رد نکنید.
۱۸- ریزه‌خواری
اَلرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ أَکَلَ فِی مَنْزِلِهِ طَعَاماً فَسَقَطَ مِنْهُ شَیْءٌ فَلْیَتَنَاوَلْهُ وَ مَنْ أَکَلَ فِی الصَّحْرَاءِ أَوْ خَارِجاً فَلْیَتْرُکْهُ لِلطَّیْرِ وَ السَّبُعِ. (بحار الأنوار ج۶۳ ص ۴۲۹)
هر که در خانه اش چیزی بخورد، ریزه‌اش را برگیرد و بخورد و اگر در بیابان باشد یا بیرون خانه، ریزه‌های غذا را برای پرنده و درندگان رها کند.
۱۹- روش پیامبر صلوات علیه و آله در خوردن و نوشیدن
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أُتِیَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) بِطَعَامٍ فَأَدْخَلَ إِصْبَعَهُ فِیهِ فَإِذَا هُوَ حَارٌّ فَقَالَ دَعُوهُ حَتَّى یَبْرُدَ فَإِنَّهُ أَعْظَمُ بَرَکَهً وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَمْ یُطْعِمْنَا الْحَارَّهَ . (عیون أخبار الرضا علیه السلام ج۲ ص۴۰)
برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) غذایی آوردند… چون دید داغ است، فرمود: بگذارید خنک شود که برکتش بیشتر است. خدا غذای داغ به ما نداده است.
اَلحُسَینُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: کَانَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) إِذَا أَکَلَ طَعَاماً یَقُولُ: اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِیهِ وَ ارْزُقْنَا خَیْراً مِنْهُ وَ إِذَا أَکَلَ لَبَناً أَوْ شَرِبَهُ یَقُولُ: اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِیهِ وَ ارْزُقْنَا فِیهِ. (عیون أخبار الرضا علیه السلام ج۲ ص۳۹)
هر گاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) غذایی می‌خورد، می گفت: خدایا! در آن برای ما برکت قرار ده و بهتر از آن را روزیمان فرما. و هر گاه شیری می‌نوشید، می‌گفت: خدایا! در آن برای ما برکت قرار ده و روزیمان را در آن قرار ده.
اَنَس: مَا ذَمَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) طَعَاماً قَطُّ کَانَ إِذَا أَعْجَبَهُ أَکَلَهُ وَ إِذَا کَرِهَهُ تَرَکَهُ و… (مکارم الأخلاق ص۳۰)
انس می گوید: هرگز رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از غذایی بدگویی نکرد. اگر غذایی را می‌پسنید، آن را می‌خورد و اگر غذایی را نمی‌پسندید، نمی‌خورد.
وَ کَانَ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) لَا یَتَنَفَّسُ فِی الْإِنَاءِ إِذَا شَرِبَ فَإِنْ أَرَادَ أَنْ یَتَنَفَّسَ أَبْعَدَ الْإِنَاءَ عَنْ فِیهِ حَتَّى یَتَنَفَّسَ . (مکارم الاخلاق ص۳۱)
پیامبر (صلی الله علیه و آله) هنگام آب نوشیدن در ظرف آب تنفس نمی‌کرد و هنگام تنفس، ظرف را از دهانش دور می‌کرد.
کَانَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) …إِذَا جَلَسَ عَلَى الطَّعَامِ جَلَسَ مُحَقَّراً وَ کَانَ یَلْطَعُ أَصَابِعَهُ وَ لَمْ یَتَجَشَّأْ قَطُّ وَ یُجِیبُ دَعْوَهَ الْحُرِّ وَ الْعَبْدِ وَ لَوْ عَلَى ذِرَاعٍ أَوْ کُرَاعٍ وَ یَقْبَلُ الْهَدِیَّهَ وَ لَوْ أَنَّهَا جُرْعَهُ لَبَنٍ وَ یَأْکُلُهَا وَ لَا یَأْکُلُ الصَّدَقَه… (مناقب آل أبی طالب علیهم السلام ج۱ ص۱۴۶)
راوی گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ساده و محقر بر سر غذا می‌نشست و …..هرگز آروغ نمی‌زد و دعوت آزاده و برده را می‌پذیرفت، هر چند بر غذایی که از پاچه و سیرابی تهیه می‌شد؛ و هدیه را می‌پذیرفت، هر چند جرعه‌ای از شیر باشد و آن را می‌نوشید؛ ولی صدقه نمی‌خورد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ النَّبِیَّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) کَانَ قُوتُهُ الشَّعِیرَ مِنْ غَیْرِ أُدْمٍ … (زهد ص۲۹)
غذای پیامبر (صلی الله علیه و آله) نان جو، بدون خورشت و روغن بود.
کَانَ النَّبِیُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) إِذَا أَکَلَ لَقَّمَ مَنْ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ إِذَا شَرِبَ سَقَى مَنْ عَلَى یَمِینِهِ. (کافی ج۶ ص ۲۹۹)
راوی گوید: هر گاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) غذا می‌خورد، به فرد روبروی خود لقمه تعارف می‌کرد و هنگام نوشیدن، به کسی که در سمت راست او بود آب می‌داد.
ثبت دیدگاه