عناوین موضوعات
آداب امانتداری
« آداب امانتداری، نگهداری حقوق مالی و غیر مالی دیگران بر اساس اعتمادی که به انسان کرده‌اند، از صفات ارزشمند اخلاقی در آداب زندگی است.»
اهمیت امانتداری
اَللهُ تَعالى: إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ. (نساء/ ۵۸)
خدا به شما فرمان مى‌دهد که سپرده‌ها را به صاحبان آنها رد کنید؛ و چون میان مردم داورى مى‌کنید، به عدالت داورى کنید.
اَللهُ تَعالى: إِنْ کُنْتُمْ عَلى سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا کاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَهٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمانَتَهُ وَ لْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ. (بقره/۲۸۳)
و اگر در سفر بودید و نویسنده‌اى [برای ثبت سند] نیافتید وثیقه‌اى بگیرید؛ و اگر برخى از شما برخى دیگر را امین دانست، پس آن کس که امین شمرده شده، باید سپرده‌ی وى را باز پس دهد؛ و باید از خداوند که پروردگار اوست، پروا کند.
اَللهُ تَعالى: وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ.(مؤمنون / ۸ )
و آنان که امانت‌ها و پیمان خود را رعایت می کنند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ثُمَّ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ فَقَدْ خَابَ مَنْ لَیْسَ مِنْ أَهْلِهَا إِنَّهَا عُرِضَتْ عَلَى السَّمَاوَاتِ الْمَبْنِیَّهِ وَ الْأَرَضِینَ الْمَدْحُوَّهِ وَ الْجِبَالِ ذَاتِ الطُّولِ الْمَنْصُوبَهِ فَلَا أَطْوَلَ وَ لَا أَعْرَضَ وَ لَا أَعْظَمَ مِنْهَا. (نهج البلاغه خطبه ۱۹۹)
همچنین است، اداى امانت. کسى که از امانتداران نباشد، از رحمت حق نومید است. زیرا امانت به آسمان‌هاى افراشته و زمین گسترانیده شده و کوه‌هاى بلند و استوار، که از آنها بلندتر و پهناورتر و فراتر و بزرگ‌تر نبود، عرضه شد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: یَا کُمَیْلُ.. أُقْسِمُ لَسَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) یَقُولُ لِی قَبْلَ وَفَاتِهِ بِسَاعَهٍ مِرَاراً ثَلَاثاً یَا أَبَا الْحَسَنِ أَدَاءَ الْأَمَانَهِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ فِیمَا جَلَّ وَ قَلَّ حَتَّى الْخَیْطِ وَ الْمِخْیَطِ. (بحار الأنوار ج۷۴ ص ۴۱۶)
ای کمیل! … سوگند می‌خورم که شنیدم رسول خدا (صلّی اللَّه علیه و اله) ساعتی پیش از وفات، سه بار به من فرمود: ای ابوالحسن! سپرده و امانت را، چه زیاد و چه کم، حتی اگر نخ و سوزنی باشد، به صاحبش، چه نکوکار باشد چه تبهکار، باز گردان.
وَ سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ { إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَهَ }الْآیَهَ (احزاب/۷۲) مَا الَّذِی عَرَضَ عَلَیْهِنَّ وَ مَا الَّذِی حَمَلَ الْإِنْسَانُ وَ مَا کَانَ هَذَا قَالَ فَقَالَ عَرَضَ عَلَیْهِنَّ الْأَمَانَهَ بَیْنَ النَّاسِ وَ ذَلِکَ حِینَ خَلَقَ الْخَلْقَ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۷)
از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند درباره تفسیر قول خدای عزیز و بلندمرتبه: {ما امانت [الهى و بار تکلیف] را عرضه کردیم.} تا آخر آیه. که چه پیشنهاد شد بر آنها و چه چیزی را آدمی به دوش خود گرفت، و مقصود چیست؟ فرمود: همان امانت میان مردم؛ و این هنگامی بود که آفریده‌ها را آفرید.
صَفوانِ جَمّال عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَال: قَالَ لِی یَا صَفْوَانَ هَلْ تَدْرِی کَمْ بَعَثَ اللَّهُ مِنْ نَبِیٍّ قَالَ قُلْتُ مَا أَدْرِی قَالَ بَعَثَ اللَّهُ مِائَهَ أَلْفِ نَبِیٍّ وَ أَرْبَعَهً وَ أَرْبَعِینَ أَلْفَ نَبِیٍّ وَ مِثْلَهُمْ أَوْصِیَاءَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ وَ الزُّهْدِ فِی الدُّنْیَا وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً خَیْراً مِنْ مُحَمَّدٍ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) وَ لَا وَصِیّاً خَیْراً مِنْ وَصِیِّهِ.(بحار الأنوار ج۱۱ ص ۵۹)
صفوان جمال از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: ایشان از من پرسید: ای صفوان! آیا می‌دانی خداوند چند نبی را فرستاد؟ گفتم: نمی‌دانم. فرمود: خداوند صد و چهل و چهار هزار نبی را برانگیخت و همانند آنان اوصیا را برانگیخت با صداقت در گفتار و ادای امانت و زهد در دنیا؛ و خداوند هیچ پیامبری را نفرستاد که برتر از محمد (صلی الله علیه و آله) باشد و هیچ وصی را نفرستاد که بهتر از وصی او باشد.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ کَانَتْ عِنْدَهُ أَمَانَهٌ فَلْیُؤَدِّهَا إِلَى مَنِ ائْتَمَنَهُ عَلَیْهَا فَإِنَّهُ لَا یَحِلُّ دَمُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ وَ لَا مَالُهُ إِلَّا بِطِیبَهِ نَفْسِهِ. (بحار الأنوار ج۸۰ ص ۲۷۹)
هر کس امانتی از دیگری نزد خود دارد، باید به صاحب آن که وی را امین دانسته است، بازگرداند؛ زیرا ریختن خون هیچ مسلمانی حلال نیست، و مال هیچ مسلمانی بدون رضایت وی حلال نیست.
الْهَرَوِیِّ: دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فِی آخِرِ جُمُعَهٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ یَا أَبَا الصَّلْتِ … وَ لَا تَدَعَنَّ أَمَانَهً فِی عُنُقِکَ إِلَّا أَدَّیْتَهَا… (بحار الأنوار ج۹۴ ص ۷۲)
هروی: آخرین جمعه شعبان به خدمت امام رضا علیه السلام رسیدم، فرمود: ای ابا الصلت! … و هیچ امانتی را که بر دوش توست رها مکن، مگر این که آن را به جای آوری…
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَصْلُ الدِّینِ أَدَاءُ الْأَمَانَهِ وَ الْوَفَاءُ بِالْعُهُودِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۸۶)
بنیاد دینداری، امانت را به جا آوردن و پایبندی به عهد و پیمان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ….وَ أَحْرِزْ دِینَکَ وَ أَمَانَتَکَ بِإِنْصَافِکَ مِنْ نَفْسِکَ وَ الْعَمَلِ بِالْعَدْلِ فِی رَعِیَّتِکَ. (عیون الحکم ص ۲۵۶)
… دین و امانت خود را نگاه دار با انصاف در خویشتن و عمل کردن به عدل در میان مردم.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: رَأْسُ الْإِسْلَامِ الْأَمَانَهُ. (عیون الحکم ص ۲۶۴)
سرآمدِ [آثار] اسلام، امانتدارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّهِ وَ الْأَمَانَهِ فَإِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ. (عیون الحکم ص ۳۴۲ )
بر شما به اینکه پاکدامنى و امانتدارى را ملازم باشید، زیرا که این دو گرامى‌ترین چیزى است که پنهان می‌دارید (و ذخیرۀ آخرت می‌کنید) و بهترین چیزى است که آشکار می‌سازید (و خود را در جامعه به پاکدامنى و امانتدارى معروف می‌سازید) و برترین چیزى است که براى خود پس‌انداز می‌کنید.
عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَیَابَهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فِی حَدِیثٍ قَالَ: أَ لَا أُوصِیکَ قُلْتُ بَلَى قَالَ عَلَیْکَ بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ تُشْرِکُ النَّاسَ فِی أَمْوَالِهِمْ هَکَذَا وَ جَمَعَ بَیْنَ أَصَابِعِهِ قَالَ فَحَفِظْتُ ذَلِکَ عَنْهُ فَزَکَّیْتُ ثَلَاثَمِائَهِ أَلْفِ دِرْهَمٍ. (وسائل الشیعه ج۱۹ ص ۶۸)
می خواهی نصیحتی به تو کنم؟ گفتم: بله فدایت شوم. فرمود: تو را به راست گویی و برگرداندن امانت توصیه می‌کنم که این گونه با مردم در اموال آن ها شریک شوی. و انگشتانش را جمع کرد. این توصیه امام را حفظ کرده و هزار و سیصد درهم زکات دادم.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ صَدُوقٌ فِی حَدِیثِهِ مُحَافِظٌ عَلَى صَلَوَاتِهِ وَ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهِ مَعَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۴)
محبوب‌ترین بندگان به درگاه خدای عزیز و بلندمرتبه، مردی است که راستگو باشد، و نماز و هر چه را خدا بر او واجب کرده در وقتش انجام می‌دهد و امانت را می‌پردازد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ اللَّهَ لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً قَطُّ إِلَّا بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ فَإِنَّ الْأَمَانَهَ مُؤَدَّاهٌ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۶)
خدا هرگز پیغمبری نفرستاده، جز برای تبلیغ راستگویی و ادای امانت، که امانت باید پرداخت شود به خوب و بد .
الثُّمَالِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ لِشِیعَتِهِ عَلَیْکُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَهِ فَوَ الَّذِی بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ نَبِیّاً لَوْ أَنَّ قَاتِلَ أَبِیَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) ائْتَمَنَنِی عَلَى السَّیْفِ الَّذِی قَتَلَهُ بِهِ لَأَدَّیْتُهُ إِلَیْهِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۴)
ثمالی: شنیدم که امام سجاد (علیه السلام) به شیعه‌ی خود می‌فرمود: بر شما باد ادای امانت! به حق آن کس که محمد را به راستی به پیغمبری مبعوث کرده است، اگر کشنده پدرم حسین بن علی(علیه السلام) ، همان شمشیر که با آن حضرتش را کشت به من امانت دهد، آن را به وی بازمی‌گردانم.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَدُّوا الْأَمَانَهَ وَ لَوْ إِلَى قَتَلَهِ أَوْلَادِ الْأَنْبِیَاءِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۵ )
امانت را بپردازید، اگرچه به قاتلان پیغمبرزادگان باشد!
عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ : دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) وَ قَدْ صَلَّى الْعَصْرَ وَ هُوَ جَالِسٌ مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَهِ فِی الْمَسْجِدِ فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّ بَعْضَ السَّلَاطِینِ یَأْمِنُنَا عَلَى الْأَمْوَالِ یَسْتَوْدِعُنَاهَا وَ لَیْسَ یَدْفَعُ إِلَیْکُمْ خُمُسَکُمْ أَ فَنُؤَدِّیهَا إِلَیْهِمْ قَالَ وَ رَبِّ هَذِهِ الْقِبْلَهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَوْ أَنَّ ابْنَ مُلْجَمٍ قَاتِلَ أَبِی فَإِنِّی أَطْلُبُهُ وَ هُوَ مُتَسَتِّرٌ لِأَنَّهُ قَتَلَ أَبِی ائْتَمَنَنِی عَلَى الْأَمَانَهِ لَأَدَّیْتُهَا إِلَیْهِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۷)
عبدالله بن سنان: نزد امام صادق (علیه السلام) رفتم، که نماز عصر را خوانده بود و در مسجد در برابر قبله نشسته بود. گفتم:ای پسر رسول خدا! برخی پادشاهان، ما را امین بر مال می‌دانند و آنها را به ما می‌سپارند و حق خمس شما را نمی‌دهند، آیا مالشان را به شما بدهیم؟ فرمود: به پروردگار این قبله – تا سه بار – اگر ابن ملجم، کشنده‌ی پدرم که پیگیر او هستم و خود را از من نهان کرده، چون که قاتل پدرم بوده، به من امانتی بسپارد، البته که آن را به وی برمی‌گردانم.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنْ عَقَدْتَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ عَدُوِّکَ عُقْدَهً أَوْ أَلْبَسْتَهُ مِنْکَ ذِمَّهً فَحُطْ عَهْدَکَ بِالْوَفَاءِ وَ ارْعَ ذِمَّتَکَ بِالْأَمَانَه. (نهج البلاغه نامه ۵۳)
اگر میان خود و دشمنت قرار دادى بستى، یا به او امان دادى و او را به آتش‌بس دلخوش کردى، به قراردادت وفادار باش و به امانى که به او داده‌اى امین و درستکار باش.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً قَطُّ إِلَّا بِصِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ. (مشکاه الأنوار ص ۵۲)
خداوند همه‌ی پیامبران را به راستگویى و ادای امانت مبعوث فرمود.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَوْجَبَ عَلَیْکُمْ حُبَّنَا وَ مُوَالاتَنَا وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ طَاعَتَنَا أَلَا فَمَنْ کَانَ مِنَّا فَلْیَقْتَدِ بِنَا فَإِنَّ مِنْ شَأْنِنَا الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ أَدَاءَ الْأَمَانَهِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ صِلَهَ الرَّحِمِ وَ إِقْرَاءَ الضَّیْفِ وَ الْعَفْوَ عَنِ الْمُسِیءِ وَ مَنْ لَمْ یَقْتَدِ بِنَا فَلَیْسَ مِنَّا. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۵)
خدای بزرگ و برتر بر شما محبت ما و پیروی از ما را واجب کرده و فرمانبری از ما را بر شما لازم کرده است. آگاه باشید که هر کس از ما است، باید به دنبال ما باشد؛ و از شأن ما، پارسایی و کوشش است، و ادای امانت به خوب و بد، و صله رحم، و مهمان نوازی، و گذشت از فرد بدکننده. و هر کس پیرو ما نباشد از ما نیست.
امانتداری از دیدگاه عقل
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: اعْرِفُوا الْعَقْلَ وَ جُنْدَهُ وَ الْجَهْلَ وَ جُنْدَهُ تَهْتَدُوا…
…وَ الْأَمَانَهُ وَ ضِدَّهَا الْخِیَانَه. (بحار الأنوار ج۱ ص ۱۰۹)
عقل و لشکرش را بشناسید و جهل و لشکرش را بشناسید تا هدایت شوید…
…و امانتداری و ضد آن خیانت است.
ویژگی‌ها و مقام امانتدار
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَجُلٌ صَدُوقٌ فِی حَدِیثِهِ مُحَافِظٌ عَلَى صَلَوَاتِهِ وَ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهِ مَعَ أَدَائِهِ الْأَمَانَهَ. (بحار الأنوار ج۸۰ ص ۱۱)
محبوب ترین بندگان نزد خداوند عزیز و بلندمرتبه کسی است که در گفتارش صادق باشد، نمازها و آنچه را خداوند برایش واجب فرموده مراقبت کند، و امانتدار باشد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ إِیمَانٌ. (عیون الحکم ص ۱۸)
برترین ایمان، امانتدارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَفْضَلُ الْإِیمَانِ الْأَمَانَهُ. (عیون الحکم ص ۱۱۷)
برترین ایمان امانتدارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ نُورٌ لِمَنْ رَعَاهَا. (عیون الحکم ص ۴۵ )
امانتدارى نوری است براى کسى که آن را رعایت کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ صِیَانَهٌ. )عیون الحکم ص ۳۷)
امانتدارى، نگاهدارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا أَحَبَّ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَ إِلَیْهِ الْأَمَانَهَ. (عیون الحکم ص ۱۳۵)
هرگاه خداوند، بنده اى را دوست بدارد، امانتدارى را محبوبش مى‌گرداند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ثَمَرَهُ الدِّینِ الْأَمَانَهُ. (عیون الحکم ص ۲۰۸)
میوه‌ی دین، امانتدارى است .
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ وَ الْوَفَاءُ صِدْقُ الْأَفْعَالِ وَ الْکَذِبُ وَ الِافْتِرَاءُ خِیَانَهُ الْأَقْوَالِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۵۱)
امانتدارى و وفا، درستى و صداقتِ کردار است، و دروغ و تهمت، خیانت گفتار.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکَ بِالْأَمَانَهِ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ دِیَانَهٍ. )عیون الحکم ص ۳۳۳)
بر تو باد به امانت که آن برترین دیانت است!
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: صِحَّهُ الْأَمَانَهِ عُنْوَانُ حُسْنِ الْمُعْتَقَدِ. )عیون الحکم ص ۳۰۱)
خوب امانتدارى، سر فصل اعتقادات انسان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا قَوِیَتِ الْأَمَانَهُ کَثُرَ الصِّدْقُ. ( عیون الحکم ص ۱۳۴)
هر گاه امانتدارى (در کسى) قوى شد، راستگویى در او زیاد گردد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ تُؤَدِّی إِلَى الصِّدْقِ. )عیون الحکم ص ۴۹)
امانتدارى (انسان را) به راستى مىکشاند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ فَضِیلَهٌ لِمَنْ أَدَّاهَا. (عیون الحکم ص ۴۵)
امانتدارى فضیلتى است براى کسى که آن را بپردازد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ طَابَقَ سِرُّهُ عَلَانِیَتَهُ وَ وَافَقَ فِعْلُهُ مَقَالَتَهُ فَهُوَ الَّذِی أَدَّى الْأَمَانَهَ وَ أَخْلَصَ عِبَادَتَهُ. )عیون الحکم ص ۴۴۰)
کسى که درون و آشکارش یکسان باشد، و عمل او با گفتارش موافقت داشته باشد، اوست کسى که امانت الهى را پرداخته و عبادتش را خالص گردانیده است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ثَلَاثٌ هُنَّ زِینَهُ الْمُؤْمِنِ تَقْوَى اللَّهِ وَ صِدْقُ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَهِ. (عیون الحکم ص ۲۱۱)
سه چیز مؤمن را مى‌آراید: خدا ترسى، راستى در گفتار و پس دادن امانت.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْزَمِ الصِّدْقَ وَ الْأَمَانَهَ فَإِنَّهُمَا سَجِیَّهُ الْأَخْیَارِ. (عیون الحکم ص ۸۳)
پیوسته راستگو و امانتدار باش ؛ زیرا این دو، خصلت نیکان است .
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: صِحَّهُ الْأَمَانَهِ عُنْوَانُ حُسْنِ الْمُعْتَقَدِ. (عیون الحکم ص ۳۰۱ )
خوب امانتدارى، سر فصل اعتقادات انسان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکَ بِالْأَمَانَهِ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ دِیَانَهٍ. (عیون الحکم ص ۳۳۳ )
بر تو باد به امانتدارى! زیرا که آن بالاترین دیندارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: نِعْمَ قَرِینُ الْأَمَانَهِ الْوَفَاءُ. (عیون الحکم ص ۴۹۳ )
چه خوب همراهى است امین بودن با وفادارى.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ فَضِیلَهٌ لِمَنْ أَدَّاهَا. (عیون الحکم ص ۴۵)
امانت، فضیلتی است براى کسى که آن را ادا کند.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَا تَنْظُرُوا إِلَى کَثْرَهِ صَلَاتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ کَثْرَهِ الْحَجِّ وَ الْمَعْرُوفِ وَ طَنْطَنَتِهِمْ بِاللَّیْلِ وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۴)
نگاه نکنید به فراوانی نمازشان و روزه شان و بسیار حج کردنشان و کار خیرشان و زاری کردنشان در شب! نگاه کنید به راست گویی و ادای امانت آنها.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: …أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ کَانَتْ عِنْدَهُ وَدِیعَهً فَلْیُؤَدِّهَا إِلَى مَنِ ائْتَمَنَهُ عَلَیْهَا.)بحار الأنوار ج۲۱ ص ۳۸۱)
اى مردم! هر کس که امانتى نزد اوست آن را به صاحب امانت برگرداند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ صَحَّتْ دِیَانَتُهُ قَوِیَتْ أَمَانَتُهُ. (عیون الحکم ص ۴۳۱)
هر که دیندارى او درست باشد، امانت او قوى باشد.
دعای امانتداری
…اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ نَفْسِی وَ دِینِی وَ أَمَانَتِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ عِیَالِی وَ أَهْلَ حُزَانَتِی وَ خَوَاتِیمَ عَمَلِی وَ جَمِیعَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ مِنْ أَمْرِ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی فَإِنَّهُ لَا یَضِیعُ مَحْفُوظُکَ وَ لَا تَرْزَأُ وَدَائِعُکَ...(بحار الأنوار ج۹۱ ص ۳۴۲)
خداوندا، دینم و دنیایم را و خانواده و فرزندان و همسرم و امانت هایم را و همه آن چه را که در دنیا و آخرت به من نعمت داده ای را به تو می سپارم، به راستی کار تو ضایع نمی شود و امانت های تو نابود نمی گردد…
أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) وَ أَبِی إِبْرَاهِیمَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالا: تَقُولُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ مِنْ أَوَّلِهِ إِلَى آخِرِهِ بَعْدَ کُلِّ فَرِیضَهٍ: … وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی فِی طَاعَتِکَ وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقِی وَ تُؤَدِّیَ عَنِّی أَمَانَتِی وَ دَیْنِی آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.(إقبال بالأعمال ج۱ ص ۷۹ )
امام صادق و امام کاظم (علیهما السلام) فرمودند: از اوّل تا آخر ماه رمضان، بعد از هر نماز واجب بگو: و جزو قضا و قدر خود مقرّر فرما که عمر مرا در انجام طاعتت طولانى کرده و روزى‌ات را بر من بگسترانى و امانت و بدهى‌ام را ادا کنى. اجابت فرما اى پروردگار جهانیان!
انواع امانتداری
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: الْعِلْمُ وَدِیعَهُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ الْعُلَمَاءُ أُمَنَاؤُهُ عَلَیْهِ فَمَنْ عَمِلَ بِعِلْمِهِ أَدَّى أَمَانَتَهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْمَلْ بِعِلْمِهِ کُتِبَ فِی دِیوَانِ الْخَائِنِینَ. (بحار الأنوار ج۲ ص ۳۶)
دانش، امانت خدا در زمین و دانشمندان، امانتداران آن هستند. پس هر کس که به دانشش عمل کند، امانتش را ادا کرده است و هر کس که عمل نکند، در دیوان الهی جزو خیانتکاران نوشته می‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَفْضَلُ الْأَمَانَهِ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ. (عیون الحکم ص ۱۱۹)
برترین امانتدارى، پایبندى به عهد است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: الْمَجَالِسُ بِالْأَمَانَهِ وَ لَا یَحِلُّ لِمُؤْمِنٍ أَنْ یُؤْثِرَ عَنْ مُؤْمِنٍ أَوْ قَالَ عَنْ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ قَبِیحاً. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۴۶۷)
مجلس‌ها امانت‌اند و روا نیست که مؤمنى از مؤمن دیگر- یا فرمود : از برادر مؤمن خود- ، کار ناپسندى را بازگو کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ:الصِّدْقُ أَمَانَهٌ وَ الْکَذِبُ خِیَانَهٌ. (بحار الأنوار ج۶۹ ص ۱۹۲)
راستگویی امانت و دروغ خیانت است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا أَبَا ذَرٍّ الْمَجَالِسُ بِالْأَمَانَهِ وَ إِفْشَاءُ سِرِّ أَخِیکَ خِیَانَهٌ. (بحار الأنوار ج۷۴ ص ۸۹)
ای ابوذر! آنچه در مجا لس می‌گذرد، امانت است و علنی کردن سِرّ دوست تو خیانت است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَفْضَلُ الْأَمَانَهِ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ).تصنیف غرر الحکم ص ۲۵۱)
برترین امانتدارى، عمل به پیمان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الصِّدْقُ أَمَانَهُ اللِّسَانِ وَ حِلْیَهُ الْإِیمَانِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۱۸ )
راستى، امانتِ زبان و زیورِ ایمان است .
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: طَلَبُ التَّعَاوُنِ عَلَى إِقَامَهِ الْحَقِّ دِیَانَهٌ وَ أَمَانَهٌ. (عیون الحکم ص ۳۱۹)
طلب کردن یارى برای برپا داشتن حقّ، دیندارى و امانتداری است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: کُلُّ شَیْءٍ لَا یَحْسُنُ نَشْرُهُ أَمَانَهٌ وَ إِنْ لَمْ یُسْتَکْتَمْ. (عیون الحکم ص ۳۷۷)
هر چیزى که افشاى آن پسندیده نباشد، امانت است؛ اگر چه پنهان کردنش را درخواست نکرده باشند .
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مِنْ أَحْسَنِ الْأَمَانَهِ رَعْیُ الذِّمَمِ. (عیون الحکم ص ۴۶۹ )
از بهترین امانتدارى‌ها، رعایت کردن پیمان‌ها است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: اعْلَمْ یَا رِفَاعَهُ أَنَ هَذِهِ الْإِمَارَهَ أَمَانَهٌ فَمَنْ جَعَلَهَا خِیَانَهً فَعَلَیْهِ لَعْنَهُ اللَّهِ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَ مَنِ اسْتَعْمَلَ خَائِناً فَإِنَّ مُحَمَّداً (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) بَرِیءٌ مِنْهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه.(دعائم الإسلام ج ۲ ص ۵۳۱)
بدان ای رفاعه! که این حکمرانی، امانت است. هر که در آن خیانت ورزد، تا روز رستاخیز از رحمت خدا دور باشد. و هر کس خیانتکاری را به کار گمارد، همانا محمد (صلی الله علیه و آله) در دنیا و آخرت از او بیزار است.
آثار امانتداری
۶-۱- نجات از آتش
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنِ اؤْتُمِنَ عَلَى أَمَانَهٍ فَأَدَّاهَا فَقَدْ حَلَّ أَلْفَ عُقْدَهٍ مِنْ عُنُقِهِ مِنْ عُقَدِ النَّارِ فَبَادِرُوا بِأَدَاءِ الْأَمَانَهِ فَإِنَّ مَنِ اؤْتُمِنَ عَلَى أَمَانَهٍ وَکَّلَ بِهِ إِبْلِیسُ مِائَهَ شَیْطَانٍ مِنْ مَرَدَهِ أَعْوَانِهِ لِیُضِلُّوهُ وَ یُوَسْوِسُوا إِلَیْهِ حَتَّى یُهْلِکُوهُ إِلَّا مَنْ عَصَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۴)
هر کس امین شود بر سپرده‌ای و آن را بپردازد، هزار گره از گره‌های دوزخ را از گردن خود گشوده است. به ادای امانت شتاب کنید! زیرا به هر کس امانتی بسپارند، ابلیس صد شیطان از سرکشان یارانش را بر او می گمارد تا او را گمراه کنند و وسوسه کنند تا هلاکش سازند، مگر آن که خدای عزیز و بلندمرتبه کسی را نگهدارد.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: عَلَى حَافَتَیِ الصِّرَاطِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ الرَّحِمُ وَ الْأَمَانَهُ فَإِذَا مَرَّ عَلَیْهِ الْوَصُولُ لِلرَّحِمِ الْمُؤَدِّی لِلْأَمَانَهِ لَمْ یَتَکَفَّأْ بِهِ فِی النَّارِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۶)
به دو گوشه‌ی صراط در روز قیامت، رحِم است و امانت. و چون صله رحم کننده و امانت پردازنده بر آن بگذرند، او را به دوزخ وارد نکنند.
۶-۲- توانگری و فقرزدایی
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: الْأَمَانَهُ تَجْلِبُ الْغِنَاءَ وَ الْخِیَانَهُ تَجْلِبُ الْفَقْرَ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۴)
امانتداری توانگری می‌آورد، و خیانت، به فقر و نداری می‌کشاند.
۶-۳- رحمت
اَلْکَاظِمُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ أَهْلَ الْأَرْضِ لَمَرْحُومُونَ مَا تَحَابُّوا وَ أَدَّوُا الْأَمَانَهَ وَ عَمِلُوا بِالْحَقِّ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۷)
مردم زمین مورد رحمت هستند، تا زمانی که دوست هم باشند وامانت را بپردازند و به حق عمل کنند.
۶-۴- سلامتِ دنیا و آخرت
قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ: … یَا بُنَیَّ أَدِّ الْأَمَانَهَ تَسْلَمْ لَکَ دُنْیَاکَ وَ آخِرَتُکَ وَ کُنْ أَمِیناً تَکُنْ غَنِیّاً. (بحار الأنوار ج۱۳ ص ۴۱۶)
لقمان به پسرش گفت: … ای پسرم! امانت را به صاحبش برگردان تا در دنیا و آخرت سلامت باشی و امین مردم باش تا بی نیاز باشی.
۶-۵- افزایش روزی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: اسْتِعْمَالُ الْأَمَانَهِ یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ.(بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۷۲)
به کار بستن امانتداری، روزی را می‌افزاید.
۶-۶- خیر و خوشی
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَا تَزَالُ أُمَّتِی بِخَیْرٍ مَا لَمْ یَتَخَاوَنُوا وَ أَدَّوُا الْأَمَانَهَ وَ آتَوُا الزَّکَاهَ فَإِذَا لَمْ یَفْعَلُوا ذَلِکَ ابْتُلُوا بِالْقَحْطِ وَ السِّنِینَ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۷۲)
پیوسته امت من در خوشی هستند، تا زمانی که به هم خیانت نکنند، و امانت را بپردازند، و زکات را بدهند؛ و اگر چنین نکنند، گرفتار می‌شوند به قحطی و خشکسالی.
۶-۷- صداقت
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْأَمَانَهُ تُؤَدِّی إِلَى الصِّدْقِ. (عیون الحکم ص ۴۹)
امانتدارى، به راستى مى کشاند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِذَا قَوِیَتِ الْأَمَانَهُ کَثُرَ الصِّدْقُ. (عیون الحکم ص ۱۳۴)
هرگاه امانتدارى تقویت شود، صداقت و دوستى زیاد گردد.
۶-۸- ایمان و دیانت
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ عَمِلَ بِالْأَمَانَهِ فَقَدْ أَکْمَلَ الدِّیَانَهَ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۵۱)
کسى که به امانتدارى عمل کند، دیانت خود را کامل کرده است.
۹-۶- نجات و رهایی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَقَلُّ شَیْءٍ یُنْجِی الصِّدْقُ وَ الْأَمَانَهُ. (عیون الحکم ص ۱۱۱)
کوچکترین چیزی که نجات می دهد، راستگویی و امانتداری است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: فَازَ مَنْ تَجَلْبَبَ الْوَقَارَ وَ ادَّرَعَ الْأَمَانَهَ. (عیون الحکم ص ۳۵۷)
پیروز شده است کسی که وفاداری را پیراهن خود و امانتداری را زره خود کرده است.
عدم تهمت به امانتدار
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَدِّ الْأَمَانَهَ إِذَا ائْتُمِنْتَ وَ لَا تَتَّهِمْ غَیْرَکَ إِذَا ائْتَمَنْتَهُ فَإِنَّهُ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا أَمَانَهَ لَهُ. (عیون الحکم ص ۷۷)
امانت را بپرداز! هر گاه امانتى نزد تو نهادند، و اگر امانتى به کسى دادى او را متّهم مکن.همانا که ایمان ندارد، کسى که امانت ندارد.
آزمون امانتداری
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا تَغْتَرُّوا بِصَلَاتِهِمْ وَ لَا بِصِیَامِهِمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَّمَا لَهِجَ بِالصَّلَاهِ وَ الصَّوْمِ حَتَّى لَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ وَ لَکِنِ اخْتَبِرُوهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَهِ. (کافی ج۲ ص ۱۰۴)
فریب نماز و روزه مردم را نخورید. زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى‌کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى‌کند. بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.
خیانت در امانت
اَللهُ تَعالى: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِکُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ. (أنفال/ ۲۷)
اى کسانى که ایمان آورده‌اید، به خدا و پیامبر او خیانت مکنید و [نیز] در امانت‌هاى خود خیانت نورزید و خود مى‌دانید [که نباید خیانت کرد].
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنِ اسْتَهَانَ بِالْأَمَانَهِ وَقَعَ فِی الْخِیَانَهِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۵۱)
کسى که در امانتدارى سهل انگارى کند، به خیانت در افتد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: فَسَادُ الْأَمَانَهِ طَاعَهُ الْخِیَانَهِ. (عیون الحکم ص ۳۵۷)
تباهى امانت، پیروى کردن از خیانت است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَیْسَ مِنَّا مَنْ یُحَقِّرُ الْأَمَانَهَ حَتَّى یَسْتَهْلِکَهَا إِذَا اسْتُودِعَهَا وَ لَیْسَ مِنَّا مَنْ خَانَ مُسْلِماً فِی أَهْلِهِ وَ مَالِهِ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۷۲)
از ما نیست آن کسی که امانت را حقیر می‌شمارد، تا آنجا که چون به او سپرده شود، نابودش می‌کند. و از ما نیست آن کسی که به مسلمانی در مال و اهل او خیانت کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَ مَنِ اسْتَهَانَ بِالْأَمَانَهِ وَ رَتَعَ فِی الْخِیَانَهِ وَ لَمْ یُنَزِّهْ نَفْسَهُ وَ دِینَهُ عَنْهَا، فَقَدْ أَحَلَّ بِنَفْسِهِ الذُّلَّ وَ الْخِزْیَ فِی الدُّنْیَا وَ هُوَ فِی الْآخِرَهِ أَذَلُّ وَ أَخْزَى. (نهج البلاغه نامه ۲۶ )
هر که امانت را بى ارج شمارد و در مزرعه‌ی خیانت بچرد و خود و دین خود را از لوث آن پاکیزه نسازد، خود را در دنیا گرفتار خوارى و رسوایى ساخته و در آخرت خوارتر و رسواتر است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا أَمَانَهَ لَهُ. (بحار الأنوار ج۷۲ ص ۱۱۶)
هر کس امانت‌پرداز نباشد، ایمان ندارد.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ عَرَفَ مِنْ عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِ اللَّهِ کَذِباً إِذَا حَدَّثَ وَ خُلْفاً إِذَا وَعَدَ وَ خِیَانَهً إِذَا ائْتُمِنَ ثُمَّ ائْتَمَنَهُ عَلَى أَمَانَهٍ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یَبْتَلِیَهُ فِیهَا ثُمَّ لَا یُخْلِفَ عَلَیْهِ وَ لَا یَأْجُرَهُ.(بحار الأنوار ج۱۰۰ ص ۸۵)
اگر کسی بداند بندهای از بندگان خدا، اگر سخنی بگوید به دروغ است و اگر وعده دهد خُلف وعده کند و اگر به او اعتماد شود، خیانت کند، اما با این وجود، به او اعتماد کند و امانتی به دست او بسپارد؛ پس بر خداست که او را به این عملش گرفتار سازد و جای آن را برایش پر نکند و به او اجری ندهد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنِ ائْتَمَنَ خَائِناً عَلَى أَمَانَهٍ لَمْ یَکُنْ لَهُ عَلَى اللَّهِ ضَمَانٌ. (بحار الأنوار ج۷۵ ص ۲۴۲)
هر کس به خیانتکار امانت بسپارد، از ضمانت و تعهّد خداوند محروم بماند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَیْسَ لِکَذُوبٍ أَمَانَهٌ وَ لَا لِفَجُورٍ صِیَانَهٌ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۲۰)
براى کسی که بسیار دروغ می گوید امانت دادن، و براى کسی که بسیار فاسق است، صیانت (نگهدارى عهد و پیمان ) سزاوار نیست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا تُودِعَنَّ سِرَّکَ مَنْ لَا أَمَانَهَ لَهُ. (عیون الحکم ص ۵۱۷)
هرگز راز خود را به کسى که امانتدار نیست، مسپار .
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تَخُونَنَ أَحَداً فِی مَالٍ یَضَعُهُ عِنْدَکَ أَوْ أَمَانَهٍ ائْتَمَنَکَ عَلَیْهَا فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ {إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها.}) نساء/ ۵۸) (بحار الأنوار ج۷۴ ص ۱۰۵)
پسر مسعود! در مال و امانتی که به تو می‌سپرند هرگز خیانت روا مدار که می‌فرماید: {خدا به شما فرمان می دهد که سپرده ها را به صاحبان آنها ردّ کنید}.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ أَوَّلَ شَیْءٍ یُرْفَعُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهِ الْأَمَانَهُ. (بحار الأنوار ج۷۴ ص ۷۹)
نخستین چیزى که از میان این امت رخت بر مى بندد، امانتدارى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَدِّ الْأَمَانَهَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَکَ وَ لَا تَخُنْ مَنْ خَانَکَ. (عیون الحکم ص ۸۳ )
امانت آن کس که تو را امین دانسته ادا کن و به آن کس که به تو خیانت کرده است، خیانت مکن .
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَقْبَحُ الْأَخْلَاقِ الْخِیَانَهُ. (عیون الحکم ص ۱۱۸)
زشت ترین اخلاق، خیانت کردن است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: آفَهُ الْأَمَانَهِ الْخِیَانَهُ. (عیون الحکم ص ۱۸۲)
آفت امانت، خیانت است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: شَرُّ النَّاسِ مَنْ لَا یَعْتَقِدُ الْأَمَانَهَ وَ لَا یَجْتَنِبُ الْخِیَانَهَ.(عیون الحکم ص ۲۹۴)
بدترینِ مردم کسى است که عقیدهاى به امانتدارى ندارد، و از خیانت پرهیز و پروایى ندارد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ عَمِلَ بِالْخِیَانَهِ فَقَدْ ظَلَمَ الْأَمَانَهَ. (عیون الحکم ص ۴۲۵)
کسى که به خیانت عمل کند، به امانت ستم کرده است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: تَوَخَّ الصِّدْقَ وَ الْأَمَانَهَ وَ لَا تَکْذِبْ مَنْ کَذَبَکَ وَ لَا تَخُنْ مَنْ خَانَکَ. (عیون الحکم ص ۲۰۳)
راستگویى و امانتدارى را برگزین و دروغگو مشمار کسى که تو را دروغگو بشمارد و خیانت نکن به کسى که به تو خیانت کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ لَا أَمَانَهَ لَهُ لَا إِیمَانَ لَهُ. (عیون الحکم ص ۴۲۴)
و هر که امین نیست، ایمان ندارد.
شرایط امانتدار
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولاً. (نهج البلاغه حکمت ۲۱۱)
و هرگز امین مشمار آن را که افسرده و دل مرده است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا أَمَانَهَ لِمَکُورٍ. (عیون الحکم ص ۵۳۲)
آدم پُرحیله، امانتدار نیست!
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا تَجْتَمِعُ أَمَانَهٌ وَ نَمِیمَهٌ. (عیون الحکم ص ۵۳۳)
امانت با سخن چینى جمع نمى‌شود.
آفت امانتداری
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: غَلَاءُ السِّعْرِ یُسِیءُ الْخُلُقَ وَ یُذْهِبُ الْأَمَانَهَ وَ یُضْجِرُ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ. (کافی ج۵ ص ۱۶۴)
گرانی قیمت‌ها، اخلاق و رفتار مردم را بد می‌کند.امانتداری را از بین می‌برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می‌آورد.
« امانتداری، از دستورات الهی است. امانتداری صفتی نیکو و از مصادیق تقوا و پایبندی به پیمان است. امانتدار، همیشه مورد اعتماد افراد است.شایسته است که آداب امانتداری، در آداب زندگی، به درستی رعایت شود.»
ثبت دیدگاه