فهرست مطالب
آداب پارسایی
چکیده
ورع یا پارسایی حالتی بالاتر از تقوا در انسان است. انسان باید با رعایت آداب پارسایی و ورع از امور شُبهه‌دار و کارهایی حلال ( از قبیل معاشرت با دوستان جاهل) که احتمال دارد به گناه بینجامد، دوری کند.برای ورع و پارسایی آثار متعددی آورده‌اند: از قبیل حفظ دین، تثبیت ایمان و یاری کردن اهل بیت علیهم السلام.
پارسایی و ورع، سرمایه‌ای است که وفورِ آن نه تنها زیانی ندارد، بلکه آدمی را به سوی نیکبختی سوق می‌دهد.
۱- معنی و مفهوم ورع
در کتاب العین که از قدیمی‌ترین منابع لغت است این چنین آمده است: وَرَع: یعنی شدّت خودنگهداری.
وَرِع: مردی که بیشتر مراقب خودش هست و خودش را نزدیک به چیزی نمی‌کند تا آلوده نشود.
طریحی در مجمع البحرین شبیه آن را با اندک تفاوتی آورده است: وَرَع در اصل خودنگهداری از محارم الهی و دوری کردن از آن است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا بَا ذَرٍّ … وَ لَا وَرَعَ کَالْکَفِّ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص۳۰۴)
ای ابوذر! … هیچ پارسایی همچون خویشتن‌داری از حرام نیست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ اجْتِنَابٌ.(تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
ورع، دورى کردن است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّمَا الْوَرَعُ التَّطَهُّرُ عَنِ الْمَعَاصِی. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایى، در حقیقت پاکى جستن از گناهان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّمَا الْوَرَعُ التَّحَرِّی فِی الْمَکَاسِبِ وَ الْکَفُّ عَنِ الْمَطَالِبِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایى، در حقیقت طلب درآمدهاى حلال و خویشتندارى از دست‌دراز کردن و نیازخواهى است.
حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) عَنِ الْوَرِعِ مِنَ النَّاسِ فَقَالَ الَّذِی یَتَوَرَّعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ.(بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۲۹۹)
حفص بن غیاث: از امام صادق (علیه السّلام) در باره پارسایی در مردم سؤال کردم. حضرت فرمود: پارسا کسى است که از آنچه خدای عزیز و بلندمرتبه حرام کرده است، بپرهیزد.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَا ابْنَ آدَمَ اجْتَنِبْ مَا حَرَّمْتُ عَلَیْکَ تَکُنْ مِنْ أَوْرَعِ النَّاسِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
خداوند عزیز و بلندمرتبه فرموده است: ای فرزند آدم! از آنچه که من حرام کرده‌ام بپرهیز، تا پارساترین مردم باشی.
۲- اهمیّت پارسایى
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: قَالَ لِی یَا فُضَیْلُ أَبْلِغْ مَنْ لَقِیتَ مِنْ مَوَالِینَا عَنَّا السَّلَامَ وَ قُلْ لَهُمْ إِنِّی لَا أُغْنِی عَنْهُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئاً إِلَّا بِالْوَرَعِ فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ {وَ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ} (نساء/۷۷) وَ عَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاهِ {إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ}.{بقره/۱۵۳}. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
ای فضیل! سلام مرا به هر یک از دوستان که دیدی برسان و به آنان بگو که من برای شما در نزد خدا کاری نمی‌توانم بکنم، مگر آنکه پارسا باشید. بنابراین زبان و {دست خود را حفظ کنید} و کاملا مراقب خود باشید. و بر شما باد به صبر و استقامت و نماز که {همانا خدا با صابران است.}.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: اتَّقُوا اللَّهَ وَ صُونُوا دِینَکُمْ بِالْوَرَعِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۲۹۷)
از خدا بترسید و دین خود را با ورع (باز‌ایستادن از گناه) حفظ کنید.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا یَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِیهِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۲۹۷)
کوشش در اطاعت، بدون داشتن پارسایى سودی ندارد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أُوصِیکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا یَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِیهِ. (وسائل الشیعه ج ۱۵ ص ۲۴۳)
تو را به رعایت تقواى الهى و پارسایى و کوشش سفارش مىکنم و بدان که کوششى که پارسایى در آن نباشد سودى نخواهد داشت.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ أَشَدَّ الْعِبَادَهِ الْوَرَعُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۲۹۸)
همانا سختترین عبادت،پارسایی است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: فَضْلُ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَضْلِ الْعِبَادَهِ وَ أَفْضَلُ دِینِکُمُ الْوَرَعُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۴)
ارزش دانش در نزد خدای عزیز و بلندمرتبه، بیشتر از ارزش عبادت است و با ارزش‌ترین بخش دینِ شما، پارسایی است.
اَلرَسُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: أَفْضَلُ الْعِبَادَهِ الْفِقْهُ وَ أَفْضَلُ الدِّینِ الْوَرَعُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۵)
بهترین عبادت، فقه و فهم است و بهترین دینداری، پارسایی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَکْیَسُکُمْ أَوْرَعُکُمْ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
باهوش‌ترین شما، پارساترین شماست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّ أَزْیَنَ الْأَخْلَاقِ الْوَرَعُ وَ الْعَفَافُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
همانا که زیباترین خصلت‌ها، پارسایی و عفاف است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: نِعْمَ الرَّفِیقُ الْوَرَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۰)
بهترین دوست، پارسایی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا عَمَلَ أَفْضَلُ مِنَ الْوَرَعِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۰)
هیچ عملی برتر از پارسایی نیست.
۳- سرچشمه پارسایی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ ثَمَرَهُ الْعَفَافِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایى نتیجه‌ی عفاف است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا وَرَعَ کَغَلَبَهِ الشَّهْوَهِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
هیچ پروایی، مانند غلبه کردن بر شهوت نیست.
۴- نشانه‌های پارسایی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: یُسْتَدَلُ عَلَى دِینِ الرَّجُلِ بِحُسْنِ تَقْوَاهُ وَ صِدْقِ وَرَعِهِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
از حُسن پرهیزکارى و درستیِ پارسایى انسان، به دین او پى‌برده مى‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ صَدَقَ وَرَعُهُ اجْتَنَبَ الْمُحَرَّمَاتِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
کسی که پارسایی او درست باشد، از کارهای حرام دوری می‌کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرِعُ مَنْ نَزِهَتْ نَفْسُهُ وَ شَرُفَتْ خِلَالُهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
پرهیزگار کسی است که نفس او پاکیزه باشد و خصلت‌های او عالی باشد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَوْرَعُ النَّاسِ أَنْزَهُهُمْ عَنِ الْمَطَالِبِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
پارساترین مردم، پاک‌ترین آنها در نیازمندی‌ها است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عِنْدَ حُضُورِ الشَّهَوَاتِ وَ اللَّذَّاتِ یَتَبَیَّنُ وَرَعُ الْأَتْقِیَاءِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
هنگام حاضر بودن شهوت‌ها و لذت‌ها، پارسایىِ پرهیزکاران آشکار می‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الِانْقِبَاضُ عَنِ الْمَحَارِمِ مِنْ شِیَمِ الْعُقَلَاءِ وَ سَجِیَّهِ الْأَکَارِمِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
خوددارى از محرّمات الهى، از خصلت خردمندان و خوی بزرگواران است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مِنْ أَفْضَلِ الْوَرَعِ أَنْ لَا تُبْدِیَ فِی خَلْوَتِکَ مَا تَسْتَحْیِی مِنْ إِظْهَارِهِ فِی عَلَانِیَتِکَ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
از برترین پارسایی[ها] این است که در خلوت کاری نکنی که در آشکار از انجامش حیا کنی.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَرَعُ الْمُؤْمِنِ یَظْهَرُ فِی عَمَلِهِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
پارسایىِ مؤمن در رفتارش آشکار مى‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَوْرَعُکُمْ أَسْمَحُکُمْ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
پارساترین شما، بخشنده‌ترین شماست.
۵- آثار پارسایی
۵-۱- بازدارنگی از گناهان
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا مَعْقِلَ أَحْرَزُ مِنَ الْوَرَعِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۵ )
هیچ قلعه‌ای محکم‌تر از پارسایی نیست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: العاقِلُ مَن تَوَرَّعَ عَنِ الذُّنوبِ و تَنَزَّهَ مِنَ العُیوبِ. (غرر الحکم ص ۹۲)
خردمند کسى است که از گناهان دورى کند و از عیب‌ها پاک باشد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ یَحْجُزُ عَنِ ارْتِکَابِ الْمَحَارِمِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
پارسایى، مانع ارتکاب حرام‌ها مى‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَصْلُ الْوَرَعِ تَجَنُّبُ الْآثَامِ وَ التَّنَزُّهُ عَنِ الْحَرَامِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
ریشه‌ی پارسایى، دورى کردن از گناهان و پرهیز از حرام است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ زَادَ وَرَعُهُ نَقَصَ إِثْمُهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
کسی که پارسایی‌اش بسیار شد، گناهش کم می‌شود.
سُئِلَ الصَّادِقُ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) مَنِ الْأَوْرَعُ مِنَ النَّاسِ قَالَ الَّذِی یَتَوَرَّعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
از حضرت صادق (علیه السّلام) سؤال شد: پارساترینِ مردم کیست؟ فرمود: آن کس که از محرمات الهی بپرهیزد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ جُنَّهٌ مِنَ السَّیِّئَاتِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۰)
پارسایى، سپری برای گناهان است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکَ بِالْوَرَعِ فَإِنَّهُ خَیْرُ صِیَانَهٍ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۰)
پارسایى کن! زیرا که آن بهترین عامل مصونیّت [از گناه] است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَفْضَلُ الْوَرَعِ تَجَنُّبُ الشَّهَوَاتِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
بالاترین پارسایی، دورى گزیدن از خواهش‌های (نفس) است.
۵-۲- پاکیزگی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ثَمَرَهُ التَّوَرُّعِ النَّزَاهَهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
میوه‌ی پرهیزگارى، پاکیزگى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: بِالْوَرَعِ یَتَزَکَّى الْمُؤْمِنُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
مؤمن به پارسایى پاکیزه می‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَرَعُ الْمَرْءِ یُنَزِّهُهُ عَنْ کُلِّ دَنِیَّهٍ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۵)
پارسایىِ انسان، او را از هر گونه پستى دور مى‌کند.
۵-۳- بندگی
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا یَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِیهِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
کوشش در عبادت، بدون پارسایى سودی ندارد.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ تَوَرَّعَ حَسُنَتْ عِبَادَتُهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
کسی که پارسایی کند، عبادتش نیکو شود.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الِاجْتِهَادِ فِی دِینِکَ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا یُغْنِی عَنْکَ اجْتِهَادٌ لَیْسَ مَعَهُ وَرَعٌ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
بر تو باد به تقوای الهی و کوشش در کار دین! و بدان کوششی که همراه با پارسایی نباشد، به درد تو نمی‌خورد!
۵-۴- نزدیکی به درگاه الهی
یَزِیدَ بْنِ خَلِیفَهَ: وَعَظَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فَأَمَرَ وَ زَهَّدَ ثُمَّ قَالَ عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ فَإِنَّهُ لَا یُنَالُ مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِالْوَرَعِ.(بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۲۹۷)
یزید بن خلیفه: امام صادق (علیه السّلام) ما را موعظه و امر کرد و به زهد ترغیب کرد. سپس فرمود: بر شما باد به پارسایی! که فقط از طریق پارسایی است که می‌شود به آنچه نزد خدا است، رسید.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: فِیمَا نَاجَى اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِهِ مُوسَى صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ یَا مُوسَى مَا تَقَرَّبَ إِلَیَّ الْمُتَقَرِّبُونَ بِمِثْلِ الْوَرَعِ عَنْ مَحَارِمِی فَإِنِّی أَمْنَحُهُمْ جَنَّاتِ عَدْنِی لَا أُشْرِکُ مَعَهُمْ أَحَداً. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
در سفارش‌های خداوند به موسی بن عمران (علیه السّلام) آمده است: ای موسی! بهترین راه قُرب و نزدیکی به من، پارسایى و پرهیز از محرمات من است و کسانی که از طریق ترک حرام‌ها به من نزدیک می‌شوند، من جنّات عدن را در اختیار آنان قرار داده و در این بهشت عدن احدی را با آنان شریک نمی‌کنم.
۵-۵- یاری اهل بیت علیهم السلام با پارسایی
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَعِینُونَا بِالْوَرَعِ فَإِنَّهُ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْکُمْ بِالْوَرَعِ کَانَ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ فَرَجاً إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ {وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً.} (نساء/ ۶۹) فَمِنَّا النَّبِیُّ وَ مِنَّا الصِّدِّیقُ وَ الشُّهَدَاءُ وَ الصَّالِحُونَ.(بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۱)
با پارسایی ما را یاری کنید! هر که خدای خود را با پارسایی ملاقات کند، خداوند عزیز و بلندمرتبه، برای او گشایشی مقرر فرماید که خود در قرآن فرموده است: { هر آن کس که خدا و رسولش را اطاعت کند، چنین افرادی با پیغمبران و صدیقین و شهدا و نیکانند و اینان چه رفقای خوبی هستند.} از ما است پیامبر، از ما است صدیق (علی علیه السّلام) و شهدا و شایستگان.
عَلِیِّ بْنِ أَبِی زِیَادٍ عَنْ أَبِیهِ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فَدَخَلَ عِیسَى بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْقُمِّیُّ فَرَحَّبَ بِهِ وَ قَرَّبَ مَجْلِسَهُ ثُمَّ قَالَ یَا عِیسَى بْنَ عَبْدِ اللَّهِ لَیْسَ مِنَّا وَ لَا کَرَامَهَ مَنْ کَانَ فِی مِصْرٍ فِیهِ مِائَهُ أَلْفٍ أَوْ یَزِیدُونَ وَ کَانَ فِی ذَلِکَ الْمِصْرِ أَحَدٌ أَوْرَعَ مِنْهُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۰)
ابی زیاد: در نزد امام جعفر صادق (علیه السلام) بودم که عیسى بن عبداللَّه قمى داخل شد؛ پس حضرت به او فرمود: خوش آمدى! و او را نزدیک به خود نشانید. بعد از آن فرمود که: اى عیسى بن عبداللَّه! از ما نیست و کرامتى ندارد، هر که در شهرى باشد که صد هزار کس یا زیادتر در آن باشند، و در آن شهر یک کس از او پارساتر باشد.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَمَا وَ اللَّهِ إِنَّکُمْ لَعَلَى دِینِ اللَّهِ وَ مَلَائِکَتِهِ فَأَعِینُونَا عَلَى ذَلِکَ بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ عَلَیْکُمْ بِالصَّلَاهِ وَ الْعِبَادَهِ عَلَیْکُمْ بِالْوَرَعِ. (وسائل الشیعه ج ۱۵ ص ۲۴۷)
آگاه باشید که سوگند به خدا! شما بر دین خدا و فرشتگان او هستید. پس ما را بر این دین به وسیله‌ی پارسایى و کوشش یارى کنید. بر شما باد به نماز و عبادت! بر شما باد به پارسایی!
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: إِنَّمَا أَصْحَابِی مَنِ اشْتَدَّ وَرَعُهُ وَ عَمِلَ لِخَالِقِهِ وَ رَجَا ثَوَابَهُ هَؤُلَاءِ أَصْحَابِی. (وسائل الشیعه ج ۱۵ ص ۲۴۴)
یاران من کسانى هستند که: پارسایى آنان زیاد است و براى [رضاى] آفریننده خود کار مىکنند و امید ثواب او را دارند، اینان یاران من هستند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ أَحَبَّنَا فَلْیَعْمَلْ بِعَمَلِنَا وَ لْیَسْتَعِنْ بِالْوَرَعِ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ مَا یُسْتَعَانُ بِهِ فِی أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۶)
کسی که ما را دوست دارد، باید در عملِ خود، مانند ما باشد و به وسیله‌ی پارسایى کمک طلب کند که بهترین کمک و عامل سعادت در دنیا و آخرت، پارسایى است.
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا تُنَالُ وَلَایَتُنَا إِلَّا بِالْعَمَلِ وَ الْوَرَعِ. (وسائل الشیعه ج ۱۵ ص ۲۴۷)
کسى به ولایت ما نمىرسد، مگر با عمل [شایسته] و پارسایى.
۵-۶- بهشت
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا یَجْمَعُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمُؤْمِنٍ الْوَرَعَ وَ الزُّهْدَ فِی الدُّنْیَا إِلَّا رَجَوْتُ لَهُ الْجَنَّهَ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۷)
خداوند عزیز و بلندمرتبه، براى مؤمنى در دنیا، پارسایى و زهد را جمع نمىکند، مگر اینکه من امید بهشت را براى او دارم.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: نَیْلُ الْجَنَّهِ بِالتَّنَزُّهِ عَنِ الْمَآثِمِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۳)
رسیدن به بهشت، پاکیزه بودن از گناهان است.
۵-۷- آسانی حساب در قیامت
اَلْبَاقِرُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: کَانَ فِیمَا نَاجَى اللَّهُ بِهِ مُوسَى (عَلَیْهِ السَّلَامُ) أَنْ یَا مُوسَى أَبْلِغْ قَوْمَکَ أَنَّهُ مَا تَعَبَّدَ لِیَ الْمُتَعَبِّدُونَ بِمِثْلِ الْوَرَعِ عَنْ مَحَارِمِی قَالَ مُوسَى فَمَا ذَا أَثَبْتَهُمْ عَلَى ذَلِکَ قَالَ إِنِّی أُفَتِّشُ النَّاسَ عَنْ أَعْمَالِهِمْ وَ لَا أُفَتِّشُهُمْ حَیَاءً مِنْهُمْ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۷)
در ضمن مناجات و گفتگویی که خدا با موسی (علیه السلام) دارد، چنین آمده است: ای موسی! به امّت خود بگو که هیچ عبادت کننده‌ای مرا عبادت نکرده، مثل عبادتی که ورع و پرهیز از محرمات من باشد. موسی عرض کرد: خدایا! چه پاداشی به آنان عنایت می‌فرمایی؟ خطاب رسید: (در آخرت) از اعمال تمام مردم دقیقا بازرسی خواهم کرد، ولی از اهل تقوا (همان طوری که آنان از من شرم و حیا داشتند.) شرم کرده و تفتیش نمی‌کنم.
۵-۸- تقوا
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ أَسَاسُ التَّقْوَى. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایی، پایه‌ی تقوی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ شِعَارُ الْأَتْقِیَاءِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایى، شعار پرهیزکاران است.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: اتَّقُوا اللَّهَ وَ صُونُوا دِینَکُمْ بِالْوَرَعِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
تقواى خدا داشته باشید و دین خود را با پارسایى حفظ کنید!
۵-۹- ایمان
عَنْ أَبَانِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ: قُلْتُ مَا الَّذِی یُثْبِتُ الْإِیمَانَ فِی الْعَبْدِ قَالَ الَّذِی یُثْبِتُهُ فِیهِ الْوَرَعُ وَ الَّذِی یُخْرِجُهُ مِنْهُ الطَّمَعُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۴)
ابان بن سوید می گوید: از حضرت صادق (علیه السّلام) پرسیدم: چه چیز است که ایمان را پایدار و محکم می‌کند؟ فرمود: آنچه که ایمان بنده را ثابت و محکم می‌کند، پارسایی است و آنچه که بنده را از ایمان بیرون می‌برد، طمع و آزمندی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: جَمَالُ الْمُؤْمِنِ وَرَعُهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
زیبایىِ مؤمن، پارسایى اوست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: زَیْنُ الْإِیمَانِ الْوَرَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
زینت ایمان، پارسایی است.
۵-۱۰- دینداری
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: دَلِیلُ دِینِ الْعَبْدِ وَرَعُهُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
دلیل دین بنده، پارسایی اوست.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: جَمَالُ الدِّینِ الْوَرَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
پارسایی، زیبایی دین است.
۵-۱۱- رسیدن به نعمات الهی
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَنْ أُجْدِی أَحد [أَبَداً] عَنْ أَحَدٍ شَیْئاً إِلَّا بِالْعَمَلِ وَ لَنْ تَنَالُوا مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِالْوَرَعِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۸)
کسی در حق کسی سودمند نخواهد بود، مگر با عمل؛ و شما به آنچه که نزد خدا است نمی‌رسید، مگر با پارسایى.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَنْفَعُ شَیْءٍ الْوَرَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۹)
سودمندترین چیز، پارسایی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ مُجِلٌّ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
پارسایی، بزرگ کننده است.
۵-۱۲- دوری از موارد شبهه‌ناک
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَوْرَعُ النَّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَهِ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۵)
پرهیزکارترین مردم کسی است که در برابر امور شبهه‌ناک خودداری کند.
۵-۱۳- دعوت به دین با پارسایی
عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) قَالَ: دَخَلَ سَمَاعَهُ بْنُ مِهْرَانَ عَلَى الصَّادِقِ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) فَقَالَ لَهُ یَا سَمَاعَهُ وَ ذَکَرَ الْحَدِیثَ إِلَى أَنْ قَالَ وَ اللَّهِ لَا یَدْخُلُ النَّارَ مِنْکُمْ أَحَدٌ فَتَنَافَسُوا فِی الدَّرَجَاتِ وَ أَکْمِدُوا عَدُوَّکُمْ بِالْوَرَعِ. (وسائل الشیعه ج ۱۵ ص ۲۴۸)
امام هادی (علیه السّلام) از پدران بزرگوارش روایت کند: سماعه بن مهران بر امام صادق (علیه السّلام) وارد شد امام به او فرمود: اى سماعه! – و حدیث گذشته را بیان کرد – تا آنجا که فرمود: به خدا سوگند، کسى از شما به دوزخ نمىرود! پس در [یافتن] درجات [بهشت] با یک دیگر رقابت کنید و دشمنانتان را با پارسایی افسرده خاطر سازید.
اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: کُونُوا دُعَاهً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ لِیَرَوْا مِنْکُمُ الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاهَ وَ الْخَیْرَ فَإِنَّ ذَلِکَ دَاعِیَهٌ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۳)
مردم را با غیر زبانتان (یعنى با کردارتان) بخوانید تا از شما پارسایى و کوشش و نماز و خوبى را ببینند؛ زیرا این امور آنان را [به سوى حق] فرا مىخواند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: قُرِنَ الْوَرَعُ بِالتُّقَى. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
پارسایی با پرهیزگارى همراه قرار داده شده است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: کَثْرَهُ التُّقَى عُنْوَانُ وُفُورِ الْوَرَعِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
تقواى فراوان، نشانه‌ی فراوانى پارسایى است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَ نِعْمَ رَفِیقُ التَّقْوَى الْوَرَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۶۸)
و پارسایى براى تقوى، خوب رفیقی است.
۵-۱۴- موفقیت در آداب پارسایی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ مِصْبَاحُ نَجَاحٍ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
پارسایی،چراغ نیکبختی است.
۵-۱۵- اصلاح دینداری
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: سِیَاسَهُ الدِّینِ بِحُسْنِ الْوَرَعِ وَ الْیَقِینِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
سیاست دین، توانایى آن در اداره‌ی مردم، با نیکویى پارسایى و یقین است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: الْوَرَعُ یُصْلِحُ الدِّینَ وَ یَصُونُ النَّفْسَ وَ یُزَیِّنُ الْمُرُوَّهَ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
پارسایی، دین را اصلاح و نفس را محافظت می‌کند و بر جوانمردی می‌افزاید.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: بِصِدْقِ الْوَرَعِ یُحْصَنُ الدِّینُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
با پارسایىِ راستین، دین نگهداشته مى‌شود.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: ثَمَرَهُ الْوَرَعِ صَلَاحُ النَّفْسِ وَ الدِّینِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
ثمره‌ی پارسایى، درست شدن نفْس و دین است.
۶- ورع و شکر نعمت
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: شُکْرُ کُلِّ نِعْمَهٍ الْوَرَعُ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۷)
سپاسگزاری از هر نعمتی، به این است که انسان از محرمات الهی بپرهیزد.
۷- آفات پارسایی
۷-۱- طمع
اَلحُسَینُ عَلَیْهِ السَّلَامُ: سُئِلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ) مَا ثَبَاتُ الْإِیمَانِ فَقَالَ الْوَرَعُ فَقِیلَ لَهُ مَا زَوَالُهُ قَالَ الطَّمَعُ. (بحار الأنوار ج ۶۷ ص ۳۰۵)
از امیر مؤمنان (علیه السّلام) سؤال شد: استحکام ایمان به چه چیز بسته است؟ فرمود: پارسایی. عرض شد: زوال و ناپایداری آن به چیست؟ فرمود: طمع.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: رَأْسُ الْوَرَعِ تَرْکُ الطَّمَعِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
قله‌ی پارسایى، ترک طمع است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: صَلَاحُ الْإِیمَانِ الْوَرَعُ وَ فَسَادُهُ الطَّمَعُ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
سلامتی دین، پارسایی، و تباهی آن، آزمندی است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: عَلَیْکَ بِالْوَرَعِ وَ إِیَّاکَ وَ غُرُورَ الطَّمَعِ فَإِنَّهُ وَخِیمُ الْمَرْتَعِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
بر تو باد پارسایی! بپرهیز از غرور طمع که آن مرتع فریب است.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَرَعٌ یُنْجِی خَیْرٌ مِنْ طَمَعٍ یُرْدِی. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
پارسایى که رستگار مى‌کند، بهتر است از طمعى که هلاک مى‌کند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: وَرَعٌ یُعِزُّ خَیْرٌ مِنْ طَمَعٍ یُذِلُّ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
پارسایى که عزّت آورد، بهتر از طمعى است که خوار گرداند.
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: یُفْسِدُ الطَّمَعُ الْوَرَعَ وَ الْفُجُورُ التَّقْوَى. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۲)
آزمندى، پارسایى را و گنهکارى، پرهیزکارى را از بین مىبرد.
۷-۲- گمراهی در آداب پارسایی
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: لَا وَرَعَ مَعَ غَیٍّ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۵)
پارسایىِ توأم با گمراهی، محقق شدنی نیست.
۷-۳- کمی قناعت
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: آفَهُ الْوَرَعِ قِلَّهُ الْقَنَاعَهِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۴)
آفت پارسایى، اندک بودن قناعت است.
۷-۴- خفیف شدن
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: مَنْ تَعَرَّى عَنِ الْوَرَعِ ادَّرَعَ جِلْبَابَ الْعَارِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۰)
هر که از پرهیزگارى برهنه شود، پیراهن ننگ و عیب را بپوشد.
۷-۵- تباهی دین
أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: أَفْسَدَ دِینَهُ مَنْ تَعَرَّى عَنِ الْوَرَعِ. (تصنیف غرر الحکم ص ۲۷۱)
کسى که از پارسایى برهنه گردد، دین خود را تباه کرده است.
ثبت دیدگاه