آداب قرائت و تلاوت قرآن

آداب قرائت و تلاوت قرآن

 

چکیده:

قرآن به عنوان کلام الهی برای راهنمایی بشر نازل شده است. و بر انسان هاست که با تلاوت آن هدایت یابند.
آداب تلاوت قرآن مجموعه ایی از دستورات اسلام در این باره است که با رعایت آنها بهره‌مندی انسان افزایش می‌یابد. از جمله اینکه خانه‌ها نورانی و زنگار دل‌ها زدوده می‌شود.

 

1- اهمیت قرائت قرآن

اللهُ تَعالی:‏ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ. (مزمل/20)

هر چه می‌توانید قرآن تلاوت کنید.

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ إذا اَحَبَّ أحَدُكُم أن يُحَدِّثَ رَبَّهُ فَلْيَقرَأ القُرآنَ.

هرگاه فردی از شما دوست داشته باشد كه با پروردگارش سخن گوید، قرآن بخواند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ إِلی‏ خَلْقِهِ فَقَدْ يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يَنْظُرَ فِي عَهْدِهِ وَ أَنْ يَقْرَأَ مِنْهُ فِي كُلِّ يَوْمٍ خَمْسِينَ آيَةً. (كافی ج ‏4  ص 618)

قرآن عهد خداوند و فرمان او است بر خلقش؛ پس سزاوار است برای شخص مسلمان كه در اين عهد و فرمانِ خدا نظر افكند و روزی پنجاه آيه از آن بخواند.

 

2- سفارش به مسواک قبل از تلاوت و قرائت قرآن

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ نَظِّفُوا طَرِیقَ الْقُرْآنِ قِیلَ یا رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) وَ مَا طَرِیقُ الْقُرْآنِ قَالَ أَفْوَاهُکمْ قِیلَ بِمَا ذَا قَالَ بِالسِّوَاک‏. (وسایل الشیعه ج2  ص 22)

راه قرآن را تمیز کنید! پرسیدند: ای پیامبرخدا! (صلی الله علیه و آله) راه قرآن چیست؟ فرمود: دهان‌هایتان! پرسیدند: چگونه تمیزش کنیم؟ فرمود: با مسواک زدن.

 

3- اوصاف قاریان و تلاوت کنندگان قرآن

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِالتَّخَشُّعِ فِي السِّرِّ وَ الْعَلَانِيَةِ لَحَامِلُ الْقُرْآنِ وَ إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ فِي السِّرِّ وَ الْعَلَانِيَةِ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ لَحَامِلُ الْقُرْآنِ ثُمَّ نَادَی بِأَعْلَی صَوْتِهِ يَا حَامِلَ الْقُرْآنِ تَوَاضَعْ بِهِ يَرْفَعْكَ اللَّهُ وَ لَا تَعَزَّزْ بِهِ فَيُذِلَّكَ اللَّهُ يَا حَامِلَ الْقُرْآنِ تَزَيَّنْ‏ بِهِ‏ لِلَّهِ‏ يُزَيِّنْكَ‏ اللَّهُ بِهِ وَ لَا تَزَيَّنْ بِهِ لِلنَّاسِ فَيَشِينَكَ اللَّهُ بِهِ… (كافی ج ‏2  ص 604)

همانا سزاوارترين مردمان به فروتنی و خشوع در نهان و عيان، آن كس است كه حامل قرآن است و هر آينه سزاوارترين مردمان در نهان و آشكار به نماز گزاری و روزه داری، آن كس است كه حامل قرآن است. سپس به صدای بلند ندا سر داد: ای حامل قرآن! به خاطر قرآن! فروتنی پيشه كن، تا خدايت تو را بدان سر افراز کند، و بدان وسيله، بزرگی و عزت ‏مجوی، كه خدا تو را خوار و زبون كند. ای حامل قرآن! برای خدا خود را به قرآن آراسته کن، تا خدايت بدان بيارايد و با قرآن برای مردمان خودآرایی نكن، كه خدايت تو را به قرآن رسوا و شرمنده سازد…

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْقُرَّاءُ ثَلَاثَةٌ قَارِئٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ لِيَسْتَدِرَّ بِهِ الْمُلُوكَ وَ يَسْتَطِيلَ بِهِ عَلَی النَّاسِ فَذَاكَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ وَ قَارِئٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ وَ ضَيَّعَ حُدُودَهُ فَذَاكَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ وَ قَارِئٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَاسْتَتَرَ بِهِ تَحْتَ بُرْنُسِهِ‏ فَهُوَ يَعْمَلُ بِمُحْكَمِهِ وَ يُؤْمِنُ بِمُتَشَابِهِهِ وَ يُقِيمُ فَرَائِضَهُ وَ يُحِلُّ حَلَالَهُ وَ يُحَرِّمُ حَرَامَهُ فَهَذَا مِمَّنْ يُنْقِذُهُ اللَّهُ مِنْمَضَلَّاتِ الْفِتَنِ وَ هُوَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ يَشْفَعُ فِيمَنْ شَاء . (خصال  ج‏1 ص143)

قاريان بر سه گروهند: يكی قرآن خوانَد تا بدان وسيله از دربار شاهان بهره گرفته و بر مردم گردن فرازی كند! اين چنين كس از اهل آتش است. و ديگری قرآن خوانَد و الفاظش را حفظ کرده و به احكامش عمل نكند، اين نيز از دوزخيان است. و سومی قرآن را خوانده و در مغز خود جايش داده و به محكماتش عمل کند و به متشابهاتش ايمان دارد، واجبات قرآن را برپا می‌دارد، حلال آن را حلال و حرامش را حرام می‌داند؛ اين چنين كس از آنانی است كه خدايش از فتنه‏‌های گمراه‌‏كننده نجاتش خواهد بخشيد و او از بهشتيان است و در باره‌ی هر كس كه بخواهد می‏‌تواند شفاعت كند.

 

4- آداب قرائت از روی قرآن

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْقِرَاءَةُ فِي‏ الْمُصْحَفِ‏ أَفْضَلُ‏ مِنَ الْقِرَاءَةِ ظَاهِراً. (بحار الأنوار ج ‏89  ص 20)

خواندن قرآن از روی مصحف، بر خواندن آن از حفظ، فضیلت دارد.

 

5- تعلیم و تعلّم

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ أَنَ‏ هَذَا الْقُرْآنَ‏ مَأْدُبَةُ اللَّهِ‏ فَتَعَلَّمُوا مَأْدُبَتَهُ مَا اسْتَطَعْتُم‏… (وسائل الشيعه ج ‏6 ص 168)

این قرآن ضیافت خداوند است، پس بیاموزید ضیافتش را چندان که می‌توانید.

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ‏ وَ عَلِّمُوهُ‏ النَّاس‏.‏ (عوالي اللئالي ج ‏3 ص 491)

قرآن را فرا گیرید، و آن را به مردم بیآموزید.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: … وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَی الْوَالِدِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ يُحَسِّنَ أَدَبَهُ وَ يُعَلِّمَهُ الْقُرْآن. (نهج البلاغه حکمت 399)

… و حق فرزند بر پدر آن است كه نام نيكو بر فرزند نهد، خوب تربيتش كند و او را قرآن بياموزد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌ‏ مُؤْمِنٌ‏ اخْتَلَطَ الْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ‏. (كافی ج ‏2  ص 603)

هر کس كه در جوانی و با ايمان، قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خونش بياميزد.

 

6- مشقت در فرا گیری و حفظ قرآن

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنْ شُدِّدَ عَلَيْهِ فِي‏ الْقُرْآنِ‏ كَانَ لَهُ أَجْرَانِ‏ وَ مَنْ يُسِّرَ عَلَيْهِ‏، كَانَ مَعَ‏ الْأَوَّلِينَ‏.  (كافی ج ‏4 ص 613)

كسی كه به سختی قرآن را يادگيرد، دو اجر دارد و آن كس كه به آسانی ياد گيرد، با اولين (با پیشی گیرندگان در ایمان به خداوند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله) خواهد بود‏.

 

7- شیوه قرائت قرآن

قالَ اللهُ تَعالی:‏  وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلاً. (مزمل/4)

و قرآن را روشن و شمرده بخوان.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِنَ‏ الْقُرْآنَ‏ لَا يُقْرَأُ هَذْرَمَةً وَ لَكِنْ يُرَتَّلُ تَرْتِيلًا فَإِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ الْجَنَّةِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ سَلِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ الْجَنَّةَ وَ إِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ النَّارِ فَقِفْ عِنْدَهَا وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ. (کافی ج2 ص618)

و همانا قرآن، نباید با سرعت و شتاب خوانده شود؛ بلکه هموار و شمرده خوانده شود و هر گاه به آيه‌ای كه در آن نام بهشت برده شده است، گذر كنی، آن جا توقف کن و از خدای عزیز و بلندمرتبه بهشت را بخواه و چون به آيه‌ای كه در آن ذكر دوزخ است گذر كنی، نزد آن بایست و از دوزخ به خدا پناه ببر.

 

8- آداب استماع قرآن

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ قَارِئُ الْقُرْآنِ وَ الْمُسْتَمِعُ‏ فِي‏ الْأَجْرِ سَوَاءٌ. (مستدرک الوسائل ج 4 ص 261)

قرائت کننده قرآن و شنونده‌ی آن، هر دو در پاداش –تلاوت و شنیدن- یکسانند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: مَنِ‏ اسْتَمَعَ‏ حَرْفاً مِنْ‏ كِتَابِ اللَّهِ- عَزَّ وَ جَلَّ- مِنْ غَيْرِ قِرَاءَةٍ، كَتَبَ اللَّهُ- عزّوجلّ- لَهُ حَسَنَةً، وَ مَحَا عَنْهُ سَيِّئَةً، وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً؛ وَ مَنْ قَرَأَ نَظَراً مِنْ غَيْرِ صَوْتٍ، كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ حَرْفٍ حَسَنَةً، وَ مَحَا عَنْهُ سَيِّئَةً، وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً… (كافی ج ‏4 ص 620)

هر کس حرفی از کتابِ خداوند -عزیز و بلندمرتبه- بشنود، بدون آن که خود قرائت کند – پروردگار-عزیز و بلندمرتبه- پاداشی بر او نویسد و گناهی از نامه‌ی عملش محو کند و درجه‌ی او را ارتقاء دهد و هر کس که با نگاه و بدون صوت و تلفظ آن را بخواند، خداوند برایش به مقدار هر حرفی که خوانده، حسنه ای بنویسد و گناهی از او محو کند و درجه‌ی او را ارتقاء دهد…

 

9- استعاذه و تصدیق در تلاوت قرآن

قالَ اللهُ تَعالی:‏ فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ. (نحل/98)

پس هرگاه خواستی قرآن بخوانی، از (شرّ) شيطان رانده شده به خداوند پناه ببر!

 

قالَ اللهُ تَعالی:‏ وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ.  (اعراف/204)

و هرگاه قرآن خوانده شود، به آن گوش دهيد و ساكت شويد (تا بشنويد)، باشد كه مورد رحمت قرار گيريد.

نکته:  بین «استماع» و «انصات» فرق است. “استماع”، گوش کردن و “انصات”، سکوت همراه با توجه، تامل و تدبّر است.

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ …. ابْتِدَاؤُهُ‏ بِسْمِ‏ اللَّهِ‏ الرَّحْمنِ‏ الرَّحِيمِ‏ وَ خَتْمُهُ‏ صَدَقَ اللَّهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ. (بحار الأنوار ج ‏57 ص 241)

شروعِ قرآن با: به نام خداوند بخشنده مهربان و پایان تلاوت هم با: راست گفت خداوند بلند مرتبه و با عظمت.

 

10- قرائت قرآن در خانه

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ‏ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ. (كافی ج ‏4 ص 618)

خانه‌‏‌های خود را به خواندن قرآن روشن كنيد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: الْبَيْتُ الَّذِي يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ يُذْكَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ تَكْثُرُ بَرَكَتُهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَهْجُرُهُ الشَّيَاطِينُ وَ يُضِي‏ءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا يُضِي‏ءُ الْكَوْكَبُ الدُّرِّيُ‏ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ الْبَيْتُ الَّذِي لَا يُقْرَأُ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ لَا يُذْكَرُ اللَّهُ فِيهِ تَقِلُّ بَرَكَتُهُ وَ تَهْجُرُهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَحْضُرُهُ الشَّيَاطِين.‏ (كافی ج ‏2  ص 499 )

در هر خانه‌‏ای كه قرآن خوانده شود و ذكر خدای عزیز و بلندمرتبه شود، بركت آن خانه زياد گردد، و فرشتگان به آن خانه بیایند، و شياطين از آن دوری كنند، و برای اهل آسمان بدرخشد. چنانچه ستاره فروزان برای اهل زمين می‌درخشد. -اما- خانه‏‌ای كه در آن قرآن خوانده نشود و خدا در آن خانه ذكر نشود، بركتش كم شود، و فرشتگان از آن دوری كنند، و شياطين در آن خانه درآيند.

 

11- تدّبر در قرآن

قالَ اللهُ تَعالی:‏ كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ مُبارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ. (ص/29)

(اين) كتاب مباركی است كه به سوی تو فرو فرستاديم تا در آيات آن تدبّر كنند و خردمندان پند گيرند.

نكته‏: « “مُبارَك” به چيزی گفته می‌‏شود كه فايده و خير آن، رشد و فزونیِ زياد و ثابت داشته باشد.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: أَلَا لَا خَيْرَ فِي قِرَاءَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَدَبُّر..( كافی ج ‏1 ص 36)

آگاه باش! در قرائتی که تدبّر در پی آن نباشد، خِیری نیست.

 

اَلسّجادُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: آيَاتُ الْقُرْآنِ خَزَائِنُ‏ فَكُلَّمَا فَتَحْتَ خِزَانَةً يَنْبَغِي لَكَ أَنْ تَنْظُرَ مَا فِيهَا.(كافی ج ‏2  ص 609)

آیات قرآن گنجینه‌‌های علم هستند، بنابر این هر گاه گنجینه‌ای گشوده شد، شایسته است که در آن نیک نظر کنی.

 

12- قرائت قرآن با صدای حزین

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: …وَ كَانَ كَاظِمُ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) إِذَا قَرَأَ كَانَتْ قِرَاءَتُهُ حُزْناً وَ كَأَنَّمَا يُخَاطِبُ إِنْسَانا .ً (دعوات راوندی ص 23)

…هنگامی که امام کاظم (علیه السلام) قرآن می‌خواند، قرائتش حزن‌انگیز بود. و چنان بود که انسانی را مورد خطاب قرار می‌دهد.

 

13- قرائت قرآن با صدای خوش

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ لِكلِّ شيءٍ حِليَةٌ و حِليَةُ القرآنِ الصَّوتُ الحَسَنُ .

هر چيزی زيوری دارد، و زيور قرآن صوت خوش است.

 

14- اجتناب از آوای اهل فسق در قرائت قرآن

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: اقْرَءُوا الْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ‏ الْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهَا وَ إِيَّاكُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ الْفِسْقِ‏ وَ أَهْلِ الْكَبَائِرِ فَإِنَّهُ سَيَجِي‏ءُ مِنْ بَعْدِي أَقْوَامٌ يُرَجِّعُونَ الْقُرْآنَ تَرْجِيعَ‏ الْغِنَاءِ وَ النَّوْحِ وَ الرَّهْبَانِيَّةِ لَا يَجُوزُ تَرَاقِيَهُمْ‏ قُلُوبُهُمْ مَقْلُوبَةٌ وَ قُلُوبُ مَنْ يُعْجِبُهُ شَأْنُهُمْ‏. (كافی ج ‏2  ص 614)

قرآن را با لحن‌ها و صدای عرب قرائت کنید، و از لحن فاسقان و گنهكاران دوری كنيد، زيرا پس از من مردمانی بيايند كه قرآن را در گلو بچرخانند، مانند آواز غناء و نوحه‏‌خوانی و سرود ترسایان، در گلوی بگردانند و چَه چَه زنند، قرآن از سینه آنان قدمی فرا پیش ننهد. (يعنی مقبول درگاه خداوند واقع نگردد. – از نظر علامه مجلسی ره-) دل‌های ايشان و کسانی که کار و حال آنها را خوش دارند، وارونه و واژگون خواهد بود.

 

15- عمل به قرآن

قالَ اللهُ تَعالی:‏ وَ هذا كِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ … (انعام/155)

واين (قرآن) كتابی است مبارك كه آن را نازل كرديم. پس آن را پيروی کنید و …

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏  مَا آمَنَ بِالْقُرْآنِ مَنِ اسْتَحَلَّ حَرَامَهُ. (تحف العقول ص 56)

به قرآن ايمان نياورده است آن كس كه حرامش را حلال شمارد.

 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ … وَ مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ لَمْ‏ يَعْمَلْ‏ بِهِ‏ حَشَرَهُ‏ اللَّهُ‏ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمی. (بحار الأنوار ج ‏7  ص 215)

و کسی که قرآن قرائت کند، ولی آن را بکار نبندد، خداوند او را روز قیامت نابینا محشور کند.

 

أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ لَا يَسْبِقُكُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُم‏… (نهج البلاغه نامه 47)

خدا را! خدا را! در باره قرآن، مبادا ديگران در عمل كردن به دستوراتش از شما پيشی گيرند!…

 

16- تفسیر به رای 

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ:‏‏ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ مَا آمَنَ بِي مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ كَلَامِي‏. ( بحار الأنوار ج ‏2  ص 297)

خداوند که بلندمرتبه است مراتب او، فرمود: به من ايمان نياورده كسی كه سخن من (آيات قرآن مجيد) را به رأی و نظر خود تفسير کند.

 

17- راسخان در علم قرآن

اللهُ تَعالی:‏ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِيلِهِ وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ‏. (آل عمران/7)

او كسی است كه اين كتاب را بر تو نازل كرد. بخشی از آن، آيات محكم (روشن و صريح) است كه اصل و اساس اين كتاب را تشكيل می‌‏دهد. [و هرگونه ابهامی در آيات ديگر، با مراجعه به اين محكمات روشن می‏‌شود.] و بخشی از آن، آيات متشابه است [كه احتمالات مختلفی در معنای آيه می‏‌رود، ولی با توجه به آيات محكم، تفسير آنها روشن می‏‌شود.] امّا كسانی كه در دل‌هايشان انحراف است، به جهت ايجاد فتنه [و گمراه كردن مردم] و نيز به جهت تفسير آيه به دلخواه خود، به سراغ آيات متشابه می‏‌روند، در حالی كه تفسير اين آيات را جز خداوند و راسخان در علم نمی‏‌دانند. آنان كه می‏‌گويند: ما به آن ايمان آورده‌‏ايم همه‌‏ی آيات از طرف پروردگار ماست [خواه محكم باشد يا متشابه] و جز خردمندان پند نگيرند.

 

اَلْبَاقِرُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) أَفْضَلُ الرَّاسِخِينَ فِي الْعِلْمِ فَقَدْ عَلِمَ جَمِيعَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ مِنَ التَّنْزِيلِ وَ التَّأْوِيلِ وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُنْزِلَ عَلَيْهِ شَيْئاً لَمْ يُعَلِّمْهُ التَّأْوِيلَ وَ أَوْصِيَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ يَعْلَمُونَهُ كُلَّهُ. (بحار الأنوار ج ‏23  ص 192)

بی تردید حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بهترين فردِ راسخين در علم است. تمام آنچه بر او نازل شد، از تنزيل و تأويل را می‌دانست. هرگز خداوند چيزی را بر او نازل نمی‌كند كه تأويلش را نداند. جانشينان پيامبر (صلی اللَّه عليه و آله) نيز پس از او تمام آنها را می‌دانند.

 

اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ‏ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ. (كافی ج ‏1 ص 529)‏

ما استواران در دانش هستیم و ما تاویل قرآن را می‌دانیم.

 

18- بهار قرآن

اَلرَسُولُ صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: وَ مَنْ‏ تَلَا فِيهِ‏ آيَةً مِنَ‏ الْقُرْآنِ‏ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُور… (کافی ج 8 ص 79)

و هر كس يك آيه قرآن در اين ماه (رمضان) بخواند، برای او پاداشی همچون ختم يك قرآن در ماه‌های ديگر است.

 

اَلْبَاقِرُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ رَبِيعٌ، وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ‏ شَهْرُ رَمَضَان‏. (كافی ج ‏4 ص 664)

برای هر چیز بهاری هست و بهار قرآن، ماه رمضان است.